Log In
13/04/2021

Το θέμα δεν είναι μόνο το ποδήλατο

Του  Lance Armstrong

Μετάφραση: Γιάννης Φαλδαμής

Εκδόσεις «Κλειδάριθμος», 2002, σελίδες 296

Ο Lance Armstrong είναι διεθνώς γνωστός για τις επιδόσεις του στην ποδηλασία. Αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής με επτά συνεχείς νίκες (1999-2005) στο Γύρο της Γαλλίας, τον μεγαλύτερο και εξαντλητικότερο ποδηλατικό αγώνα στον κόσμο. Το 2012 αποκαλύφθηκε ότι έπαιρνε αναβολικά. Το άστρο του έδυσε, η Διεθνής Ομοσπονδία  Ποδηλασίας του αφαίρεσε όλους τους τίτλους και τον απέκλεισε από όλες τις συμμετοχές στο άθλημα. Πριν γίνουν όμως αυτά τα θλιβερά γεγονότα, ο Lance Armstrong είχε μια δύσκολη προσωπική περιπέτεια υγείας με μεταστατικό καρκίνο όρχεος, που διαγνώστηκε τον Οκτώβριο 1996 κι ενώ η αθλητική του καριέρα είχε ανοδική πορεία με συνεχείς νίκες σε πολλούς και δύσκολους ποδηλατικούς αγώνες. Το 2000, ένα χρόνο μετά την πρώτη νίκη του στο Γύρο της Γαλλίας, κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Το θέμα δεν είναι μόνο το ποδήλατο», όπου κατέγραψε το μέχρι τότε ημερολόγιο της ζωής του.

Ο Lance Armstrong δεν ήταν εύκολος άνθρωπος’ το παραδέχεται και ο ίδιος. Δύσκολος χαρακτήρας, χωρίς πολλές φιλίες, πολύ ανταγωνιστικός, επίμονος, φιλόδοξος, εγωιστής. Γρήγορα έδειξε τα αθλητικά του προσόντα και τη ψυχολογία του πρωταθλητή. Αρχικά στο τρίαθλο (κολύμβηση-ποδηλασία-τρέξιμο) και ακολούθως στο ποδήλατο πρωταγωνιστούσε με διακρίσεις και νίκες σε μεγάλους αγώνες στην Αμερική και στην Ευρώπη. Αργότερα θυμάται τον εγωιστικό, εριστικό, ανταγωνιστικό χαρακτήρα του, την ανυπακοή του στους προπονητές, τις φιλονικίες του, τις προσβολές προς συναθλητές του και απορεί με τον εαυτό του. Είχε όμως μεγάλη επιθυμία για βελτίωση. Μετά από πολλές συγκυρίες κατάλαβε ότι η βελτίωση στη τεχνική και στις επιδόσεις ερχόταν μόνο μετά από βελτίωση του χαρακτήρα και καλύτερη συνεργασία με ανθρώπους που είχαν την διάθεση να τον βοηθήσουν. Όταν άρχιζε να βελτιώνει κακές αγωνιστικές συνήθειες –απόρροιες του χαρακτήρα του- τότε άρχιζε να βλέπει τον εαυτό του να καλυτερεύει συνεχώς στην τεχνική και στα μυστικά της ποδηλασίας.

Η ανοδική πορεία στον αθλητισμό διακόπηκε αιφνίδια με την αναπάντεχη διάγνωση του καρκίνου. Αρχικά συμπτώματα από τον όρχι τα απέδωσε σε τραυματισμούς της σέλας του ποδηλάτου και τη σκληρή προπόνηση. Συμπτώματα από το ΚΝΣ ήταν αυτά που τον έκαναν να καταφύγει σε γιατρούς. Γρήγορα διαγνώστηκε μη-σεμινωματικός καρκίνος όρχεος με συμμετοχή χοριοκαρκινώματος (και πολύ υψηλές τιμές βήτα χοριακής γοναδοτροπίνης) με λεμφαδενικές, πνευμονικές και μία εγκεφαλική μετάσταση. Μετά σύντομη διερεύνηση ιατρικών κέντρων κατέληξε στην Ινδιανάπολη και στην ομάδα του διασήμου Lawrence Einhorn, που είχε εισαγάγει στην θεραπευτική τον συνδυασμό Bleomycin-Etoposide-Cisplatin (BEP). Μετά την ορχεκτομή υποβλήθηκε σε μεταστασεκτομή της εγκεφαλικής μετάστασης και ακολούθως σε χημειοθεραπείες με τον συνδυασμό ΒΕΡ’ το τελικό αποτέλεσμα ήταν πτώση των καρκινικών δεικτών και πλήρης απεικονιστική ανταπόκριση.

Για τον Lance Armstrong τόσο η φάση της διάγνωσης, όσο και οι φάσεις της εγχείρησης και των χημειοθεραπειών ήταν οδυνηρές. Οι δυσκολίες του ταλαντευόταν ανάμεσα στην αγωνία για την υγεία του και τη ζωή του από τη μια και στην ανησυχία του για το αθλητικό μέλλον του από την άλλη. Οι ιατρικές πληροφορίες που παραθέτει στο βιβλίο είναι εξαιρετικά ακριβείς. Είχε την ψυχραιμία να παρακολουθεί τα πάντα, από την έναρξη και εξέλιξη της νόσου μέχρι την τελευταία σταγόνα των κυτταροτοξικών φαρμάκων και τις παρενέργειές τους. Οι κεραίες του με τις οποίες αντιλαμβανόταν την απώλεια των δυνάμεών του και την όλη ψυχοσωματική του κατάσταση ήταν αλάνθαστες. Οι απώλειες αυτές μεταφράζονταν σε αδιάκοπα, αγωνιώδη ερωτήματα: ποια η πορεία της νόσου; Θα υπάρξει ίαση; Θα ζήσει; Υπάρχει υποτροπή; Θα ξαναβρεί την παλαιότερη ρώμη του; Θα ξαναπρωταγωνιστήσει στην ποδηλασία; Όλα αυτά μέσα σε ένα νέφος από φόβο. «…Πίστευα ότι ήξερα τι σημαίνει φόβος, μέχρι που άκουσα τις λέξεις Έχεις καρκίνο…»

Η διήγηση απογειώνεται όταν ο Lance Armstrong παραλληλίζει πανέμορφα τον αγώνα του καρκίνου με τον σκληρό ποδηλατικό αγώνα. «…Ο σωματικός πόνος του καρκίνου δεν με απασχολούσε και πολύ, γιατί ήμουν συνηθισμένος στον πόνο. Όσο περισσότερο σκεφτόμουν, τόσο περισσότερο ο καρκίνος μου φαινόταν σαν ποδηλατικός αγώνας. Το τέρμα μόνο άλλαζε. Κατά τα άλλα είχαν κοινά χαρακτηριστικά, όπως τις εξουθενωτικές σωματικές απαιτήσεις, την εξάρτηση από τον χρόνο, τις εκθέσεις προόδου σε τακτά διαστήματα και τα σημεία ελέγχου, καθώς και τη δουλική εξάρτηση από αριθμούς και εξετάσεις αίματος. Η μόνη διαφορά ήταν ότι τώρα έπρεπε να συγκεντρωθώ και να προσπαθήσω περισσότερο απ’ ότι ποτέ στο ποδήλατο. Στην αρρώστια αυτή δεν είχα περιθώρια για ανυπομονησίες ή στιγμές ολιγωρίας’ κάθε στιγμή έπρεπε να σκέφτομαι ότι παίζω τη ζωή μου…» Η εμπειρία του καρκίνου τον βάζει να φιλοσοφήσει σε πολλά επίπεδα: «…Το να νοιώσεις φόβο είναι ανεκτίμητη εκπαίδευση. Από τη στιγμή που φοβηθείς τόσο πολύ, γνωρίζεις περισσότερα για τις αδυναμίες σου απ’ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι και πιστεύω ότι αυτό σε αλλάζει…» Γράφει κάτι εξαιρετικό: «…Ένα από τα θετικά του να είσαι αθλητής είναι ότι επανακαθορίζει τι είναι ανθρώπινα εφικτό. Κάνουμε τους ανθρώπους να ξανασκεφτούν τα όριά τους, να δουν ότι αυτό που τους φαίνεται αδιαπέραστος τοίχος μπορεί στην πραγματικότητα να είναι εμπόδιο μόνο μέσα στο μυαλό τους. Από την άποψη αυτή, η αρρώστια δεν διέφερε από ένα αθλητικό αγώνισμα: υπάρχουν τόσα που αγνοούμε για τις ανθρώπινες δυνατότητές μας…» Σκέφτεται τον θάνατο: «…Πώς αντιμετωπίζεις τον θάνατό σου; Τη νύχτα πριν χειρουργηθώ στον εγκέφαλο, σκέφτηκα τον θάνατο. Αναζήτησα τις ευρύτερες αξίες μου και αναρωτήθηκα, αν ήταν να πεθάνω ήθελα να το κάνω παλεύοντας με νύχια και με δόντια ή σε γαλήνια παραίτηση;» Ανατρέπεται η ζωή του: «…Πριν αρρωστήσω δεν αγαπούσα το ποδήλατο… Ήταν μια πηγή που υποσχόταν πλούτο και φήμη… Στο παρελθόν ποτέ δεν είχα πάει με το ποδήλατο απλώς για βόλτα… Τώρα όμως όχι μόνο αγαπούσα το ποδήλατο, αλλά και το χρειαζόμουν. Το χρειαζόμουν για να ξεφεύγω λίγο από τα προβλήματά μου και να δείχνω κάτι στον εαυτό μου και στους φίλους μου…» Άλλαξε η στάση του προς τους άλλους ανθρώπους: «…Άρχιζα να βλέπω τον καρκίνο σαν κάτι που μου δόθηκε για το καλό των άλλων…» Πράγματι, ίδρυσε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα με το οποίο μαζευόταν χρήματα για κοινωφελείς σκοπούς. Ο Lance Armstrong αποφάσισε να είναι πρώτα πρώην καρκινοπαθής και μετά αθλητής. Διατρανώνει ότι «…πολλοί αθλητές ζουν σαν τα προβλήματα του κόσμου να μη τους αφορούν καθόλου. Είμαστε απομονωμένοι μέσα στον πλούτο μας, στη μονομανία μας και τον ελιτισμό μας…»

Η πορεία μέχρι την ίαση του επέτρεψε να αναδείξει μοναδικά αισθήματα αγάπης και ευγνωμοσύνης προς συγκεκριμένα πρόσωπα, όπως η μητέρα του, οι γιατροί του, η προϊσταμένη που τον φρόντιζε στις νοσηλείες του, η γυναίκα του, πολλοί φίλοι. Η επάνοδος στη ζωή δεν ήταν λιγότερο τρικυμιώδης. Πελαγοδρόμησε στο φόβο της υποτροπής, είχε απογοήτευση για την απώλεια των φυσικών δυνάμεών του, έφτασε στην απελπισία για τις αρχικά ανεπιτυχείς προσπάθειες απόκτησης της παλιάς αίγλης. Επανήλθε όμως η ελπίδα. Πείσμωσε και δυνάμωσε πρώτα εσωτερικά και μετά σωματικά. Με πολλή προσπάθεια ξανάγινε ο παλιός πρωταθλητής. Τα  τελευταία κεφάλαια του βιβλίου είναι μια δοξολογία στην υγεία, στον έρωτα, στην επανένταξη στη ζωή. Μέσα από λεπτομερείς περιγραφές του Γύρου της Γαλλίας ουσιαστικά ιχνογραφεί τη χαρά και τη νίκη της ζωής πάνω στην αρρώστια. Η σωματική ευεξία, ο έρωτας, η τεκνοποιία και τελικά η μεγαλειώδης νίκη στον Γύρο της Γαλλίας του 1999 (τρία έτη μετά τη διάγνωση του καρκίνου) ήταν το επιστέγασμα ενός ταξιδιού από τον Άδη στην ανάσταση.

Όμως, μέσα βαθειά στη ψυχή του πρωταθλητή η μεγάλη νίκη ήταν αυτή εναντίον του καρκίνου: «…Η αλήθεια είναι ότι αν μου ζητούσατε να διαλέξω ανάμεσα στη νίκη στο Γύρο της Γαλλίας και στον καρκίνο, θα διάλεγα τον καρκίνο. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, θα προτιμούσα να έχω τον τίτλο κάποιου που νίκησε τον καρκίνο παρά του νικητή στον Γύρο, επειδή η μάχη με τον καρκίνο με επηρέασε βαθύτατα σαν άνθρωπο, σαν άντρα, σαν σύζυγο, σαν γιο και πατέρα…» Η μέχρι τότε ζωή του αποκρυσταλλώνεται σε μια συμβουλή: «…Ένα πράγμα θα ήθελα να σας πω: αν κάποτε σας δοθεί στη ζωή μια δεύτερη ευκαιρία για κάτι, δώστε όλο σας τον εαυτό».

Τελικά, υπήρξε κάποιο νόημα για όλη αυτή την περιπέτεια; «…Το ερώτημα που παραμένει είναι κατά πόσο συνέβαλλα εγώ ο ίδιος στην επιβίωσή μου, και κατά πόσο ήταν θέμα επιστήμης ή θαύματος. Δεν μπορώ να δώσω απάντηση. Οι άλλοι περιμένουν την απάντηση από μένα, το ξέρω. Αλλά αν μπορούσα να απαντήσω θα ξέραμε τη θεραπεία για τον καρκίνο και, επιπλέον, θα συλλαμβάναμε το πραγματικό νόημα της ύπαρξής μας. Μπορώ να προσφέρω παρακίνηση, έμπνευση, ελπίδα, θάρρος και συμβουλές, αλλά δεν μπορώ να απαντήσω στο ανεξιχνίαστο».

Από το Χαράλαμπο Ανδρεάδη, Παθολόγο Ογκολόγο, ΑΝΘ “Θεαγένειο”

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Newsletter

footer

Όροι Χρήσης

Κλινικές μελέτες ΕΟΠΕ

copyrights HTML