Μια περιπλάνηση που καταλήγει σε μια απορία.

Ποιον άραγε φοβάται η Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν.);

Σίγουρα όχι τον commandante Nikolo Perse Christos Voskrese Kappa, ΝΚ συνοπτικά (1), στρατηγό της Αργεντινής, ήρωα του άτυχου πολέμου των Falkland, που προσπάθησε κάτι να περισώσει. Δεν τον άκουσαν. Κληρωτοί, αμούστακα παιδιά – με  επιτελικό σχεδιασμό άνωθεν, που δεν τους βγήκε – απέναντι σε επαγγελματίες στρατιώτες της κοινοπολιτείας με καλά δουλεμένες λύσεις απόβασης και επιχειρήσεων καταδρομών.

Πατριωτικό καθήκον vs συνέπεια προς τα αφεντικά. Το ηθικό πλεονέκτημα μόνο του, δεν ήταν αρκετό. Η θεωρία των αποφάσεων στο πεδίο των μαχών – συνεπεία της όποιας εκτίμησης/αξιολόγησης και της ποιότητας των δεδομένων από την μεριά των Αργεντινών – τους οδήγησε σε ήττα. Σε 2Χ2 ανάλυση μια επιλογή βγάζει νόημα: αξιόπιστα δεδομένα και σωστά δομημένοι αλγόριθμοι. Εκτός αν υπάρχει ένας κόμπος από την αρχή: άλλες επιλογές εκτός του πολέμου. Να τα έβρισκαν όπως τα βρήκαμε; – εδώ σε θέλω – εμείς μαζί τους στην Κύπρο, στο κουβεντιαστό.Όπως και να έχει, κέρδισαν οι Εγγλέζοι. Τα νησάκια ενσωματώθηκαν ξανά στην ψυχορραγούσα Βρετανική Αυτοκρατορία. Ήταν το 1982, η τελευταία της θλιβερή αναλαμπή στο όνομα τίνος; Ίνα τι; Η απάντηση δική σας ………………………   (2)

Οι σημαίες βέβαια που σκέπαζαν τα φέρετρα, νικητές και ηττημένους, διαφορετικές ανάμεσα τους και μερικές κάποιων που σκοτώθηκαν μόνο για το πολεμοκάματο: όπως της Ινδίας, του Κασμίρ, του Πακιστάν, του Νεπάλ, αλλά για όλες τις μανούλες τους το ίδιο κλάμα. Η τελευταία σκηνή παίχτηκε το 2011 με το μάζεμα των ναρκών από βρετανούς υπηκόους με καταγωγή από τη Zimbabwe, κατοίκους των Falkland.

Το ξεκίνημα του άρθρου δεν είναι έτσι στα ξεκάρφωτα. Ο υπότιτλος πάντως θέλει διόρθωση. Δεν είναι ένας ο φόβος, είναι πολλοί, είναι πολλές οι παγίδες για την Τ.Ν. Δεν ξέρει από πού να φυλαχτεί. Τρέμει το απροστάτευτο ορφανό. Όσο και να φοβάται, δε φταίει η καημένη, ανυπεράσπιστη κορασίδα είναι, που δεν ξέρει αν πέφτει σε καλά ή κακά χέρια. Συχνό φαινόμενο άλλωστε πριν μερικά χρόνια και στην Ελλάδα, να παντρεύουν κοριτσόπουλα στην αρχή της εφηβείας τους με ένα άγνωστο, ξεμπερδεύοντας με το γραμμάτιο. Συγκλονίζει το χρονικό του παντρολογήματος της 14χρονης μητέρας του συγγραφέα, Θοδωρή Καλλιφατίδη (3) με τον 34χρονο πατέρα του, χήρο δάσκαλο, σε ένα χωριό των Μολάων, Λακωνίας.

Στην ίδια ατμόσφαιρα και το άρθρο του Παντελή Μπουκάλα στην Καθημερινή: Η “Κανελόριζα” και η αρχή της “Eμπιστοσύνης” της 31/1/2021. Είναι πολύ κατατοπιστικό, συμπλέει με όλα αυτά τα λαογραφικά. Eπιπρόσθετα, βάζει και τη διάσταση της αρχής της εμπιστοσύνης στα θεσμικά συστατικά/χαρακτηριστικά της οργάνωσης του κοινωνικού βίου: οικογένεια, δάσκαλοι, παπάς, γιατρός, κοτζαμπάσηδες. Αναφορά σε δομές που συγκρότησαν των Ελλήνων τις κοινότητες μέσα στην Τουρκοκρατία.

Πέρασε ο καιρός, ατόνησε το έθιμο και περάσαμε στην άλλη όχθη, του # MeToo.Το ποτάμι αδικίας είναι το ίδιο. Από τη νομιμοποιημένη αδικία σε παιδιά που δεν έχουν βρει τον εαυτό τους – γάμος με παπά και κουμπάρο με την άδεια της αστυνομίας – στην ίδια αδικία, που την κυνηγάει η αστυνομία. 

Το απροστάτευτο ορφανό που σχολιάζουμε η Τ.Ν., είχε μια δύσκολη πορεία.

Ας θυμηθούμε ότι η πρώτη εφαρμογή της θεωρίας των αποφάσεων, η απαρχή του ψηφιακού κόσμου με τη μηχανή του Allan Touring, έγινε εν όπλοις, στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η αποκρυπτογράφηση και η σωστή; ανάλυση των αλγορίθμων, τα αξιόπιστα; δεδομένα – άλλωστε Αγγλικό είναι το απόφθεγμα: garbage in, garbage out – οδήγησαν τους συμμάχους στην στρατηγική που επέλεξαν και έτσι προγραμματίσθηκε επιτυχώς το σχέδιο απόβασης στη Νορμανδία το 1944. Είχε βέβαια προηγηθεί το 1940 η παραλίγο τραγωδία, η εκκένωση της Δουνκέρκης, το αντίστροφο παράδειγμα.

Επίκριση: όλα αυτά τα σχόλια με τα ερωτηματικά, είναι γιατί η κρίση μας γίνεται εκ του ασφαλούς, εκ του αποτελέσματος…Αν όμως κρυφογελάει με όλα αυτά η αυτοκρατόρισσα ΤΥΧΗ; Λέμε αν….

Έκτοτε η διαδρομή της αλγοριθμικής θεωρίας των αποφάσεων γνωστή. Πέρασε στο εμπορικό πόλεμο – την αγορά – αλλά κράτησε πολλά από αυτόν: πχ ως κατασκοπευτικός καπιταλισμός (4) και μετά ξεστράτισε σε ευγενείς εφαρμογές σε όλο το φάσμα της pure (αγνής); επιστήμης.

Στα καθ΄ ημάς πολύ επίκαιρο είναι το Project Eva (5), ένα πρόγραμμα Τ.Ν. επιλογής βάσει αλγορίθμων, εισερχομένων τουριστών στη χώρα μας, για δοκιμασίες ελέγχου/ανίχνευσης φορέων Covid 19. Εφαρμόσθηκε από τον Ιούλιο 2020, αλλά δεν ξέρω αν τώρα πληρώνουμε τα σπασμένα. Το μήλο που δαγκώσαμε, προσφορά της Εύας είχε τις γνωστές συνέπειες, αλλά παράξενο, ο Allan Touring από μήλο πήγε. Τίποτα όμως δεν πάει χαμένο. Το μισοφαγωμένο του μήλο – δεν πρόλαβε να το φάει ολόκληρο ήταν δηλητηριασμένο – το μάζεψε η Apple και το έκανε έμβλημα της.

Έτσι λοιπόν, αν την ιστορία μπορούμε να τη δούμε ξαναγραμμένη, γιατί όχι και την ογκολογία. Υπάρχει δεδομένη – συνεδριακή τουλάχιστον – αγωνία, για το παρόν και το μέλλον της Ογκολογίας (6), στο σημερινό νέο περιβάλλον της Μηχανικής Μάθησης, της Τεχνητής Νοημοσύνης, της Βιοπληροφορικής, της Βιοτεχνολογίας από την μια και στο παλιό της συμπάθειας, του step in someone‘s shoes. Έλα όμως που δεν είμαστε μόνοι, γιατρός και ασθενής. Έξω από την πόρτα παραμονεύουν δυο στρίγγλες: η αδίστακτη αγορά και η υπηρέτρα της η πολιτική. 

Εκεί είναι που σε πιάνει σύγκρυο. Είμαστε στην ιατρική της απομάγευσης, της απομυθοποίησης. Η θεραπεία που δεν είναι θερμή αφή. Η διαδρομή από τον μάγο της φυλής, τον σαμάνο, τον Ιπποκράτη, τον Δισκουρίδη, την Βασιλειάδα του Μεγάλου Βασιλείου, την Μονή Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη (7), τους Βικογιατρούς (8), τις κατακτήσεις του Διαφωτισμού φθάνει στο εκείθεν, το μετά, την μέτα-νεωτερικότητα του σήμερα, των κατευθυντηρίων γραμμών, του ψηφιακού μετασχηματισμού της διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισης (ΙΒΜ Watson) μιας περίεργης ιατρικής που ενώ διεκδικεί τον τίτλο personalized medicine μοιάζει να είναι υπέρ μιας médecine sans médecins. 

Τρομάζει η περιπέτεια της Ψυχιατρικής, από την αντί-ψυχιατρική, στο κίνημα της κριτικής θεώρησης της ψυχιατρικής, τώρα στην αμηχανία της μέτα-ψυχιατρικής. Μήπως είμαστε στη μέτα-ογκολογία και δεν το έχουμε πάρει μυρωδιά.

Λέξη της χρονιάς (WOTY) για το 2016 κατά το Oxford English Dictionary ήταν, η μέτα-αλήθεια. Πέρασαν πέντε χρόνια και είμαστε εκεί κολλημένοι. Αβέβαιο μέλλον, καιρός για επανεκκίνηση. Ναι. Πώς όμως, με τα βήματα του μεθυσμένου ; (9).

1. Mε επιρροές ψευδωνύμων από τον ποιητή Αργύρη Χιόνη. Όντα και μη όντα. Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2014.
2. Μπορείτε να συμπληρώσετε το κείμενο.
3. Μητέρες και γιοί. Θοδωρή Καλλιφατίδη, Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2011.
4. Shoshanna Zuboff. Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού. Εκδόσεις Καστανιώτη, 2020. 
5. https://github.com/vgupta1/EvaTargetedCovid19Testing
6. Τimothy Miller. H γένεση του Νοσοκομείου στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Eκδόσεις Βήτα, 1998.
7. Ξαναγράφοντας την Ογκολογία: Αθήνα, Μάιος 2021. Παρόν και μέλλον της Ογκολογίας, Πάτρα Ιούνιος 2021. 
8. Βικογιατροί: πλανόδιοι πωλητές γιατρικών από την Ήπειρο, οι επιλεγόμενοι και κομπογιαννίτες (από τα Γιάννενα) ή κομπογιανίτες (από το γιάνω), οι γιατροί των φύτρων, της αποκοπής τεμαχιδίων φυτών από το γόνατο δηλαδή τον κόμπο των νεαρών κλαδιών. Καμμιά σχέση με σύγχρονους κομπογιανίτες, αυτοί πουλάνε φούμαρα σε  συνεργασία με στατιστικολόγους αλχημιστές.
9. Leonard Mlodinow. Tα βήματα του μεθυσμένου: πώς η τυχαιότητα κυβερνά την ζωή μας. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2016.