(Μια ιστορία για τον πόνο και το πείσμα της ζωής)
Της Κατερίνας Μαγγανά
Εκδόσεις Αρμός, 2021, σελίδες: 254
Η Κλειώ είναι μια καθημερινή, απλή κοπέλα που την επισκέφτηκε ο καρκίνος μαστού σε νεαρή ηλικία. Είχε ήδη μια 2χρονη κόρη. Πριν τον καρκίνο και στην τρυφερή ηλικία των 17 ετών είχε εμφανίσει τη νόσο του Moschowitz (θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα) από την οποία λίγο έλειψε να πεθάνει. Στη ζωή της όλα ήρθαν γρήγορα: το αυτοάνοσο, ο καρκίνος της μητέρας της, ο καρκίνος του πατέρα, ο θάνατος του παππού, οι ερωτικές περιπέτειες, οι επαγγελματικές απογοητεύσεις, η γέννηση της κόρης, ο καρκίνος του μαστού, ο χωρισμός με τον σύζυγο. Η Κλειώ δεν γόγγυξε, δεν έκανε πίσω’ πάλεψε με όλα τα δύσκολα με δύναμη, γενναιότητα, αξιοπρέπεια. «Έτσι είναι όλη μου η ζωή να ξέρεις. Όλη μου η ζωή αποτελείται από ένα κομπολόι πραγμάτων πολύ-πολύ δύσκολων. Με μικρά διαστήματα με ήλιο. Όμως θέλω να τη βλέπω ηλιόλουστη, δεν είμαι μίζερος άνθρωπος». Όλα τα αντιμετώπιζε μέσα σε σιωπή, χωρίς να θέλει να μοιράζεται με άλλους ανθρώπους προβλήματα και δυσκολίες. «Όχι, δεν το μοιράζομαι εύκολα. Με τη μητέρα μου το μοιραστήκαμε, το δικό της κομμάτι. Το δικό μου όχι… Σκέφτομαι ότι έτσι κι αλλιώς ο άλλος δεν μπορεί να σε καταλάβει απόλυτα, δεν μπορεί να νοιώσει τον πόνο σου, το φόβο σου, τα νεύρα, το γιατί σου, το σιχτίρι…». Υποβλήθηκε σε μαστεκτομές αμφοτερόπλευρα και υστερεκτομή. Οι απώλεια ήταν επώδυνη σωματικά και ψυχικά. « Γιατί σαφέστατα δεν πονούσε μόνο το σώμα μου. Αν κάτσεις και σκεφτείς τι μου ξύπνησε εμένα, τι φόβους μου ξύπνησε αυτό το πράγμα… Την απώλεια της μητέρας μου, μου ξύπνησε. Ότι είμαι τρωτή και πως δεν μου επιτρέπεται σε αυτή τη φάση να είμαι τρωτή. Γιατί είμαι μαμά, είμαι σύζυγος, είμαι χαρούμενη μετά από καιρό πάλι. Δε μπορεί να συμβεί κάτι άσχημο». Αλλά επέμενε να τα βιώνει όλα μόνη της και σιωπηλά.
Όλη την περιπέτεια της την εξομολογήθηκε κάποια στιγμή στην ψυχολόγο της (και συγγραφέα του βιβλίου). Μέσα στην εποχή της καραντίνας με τους περιορισμούς των ποικίλων δραστηριοτήτων η Κλειώ άνοιξε την καρδιά της. Και ξεχύθηκε ένας χείμαρρος. Ένας ωκεανός καταπιεσμένων συναισθημάτων, επιθυμιών, πίκρας, παράπονου, απωθημένων, απογοητεύσεων, δύσκολων ισορροπιών, ανασφάλειας, ενοχών. Η ψυχολόγος-συγγραφέας κατέγραψε όλες τις συνεδρίες και με λόγο γλαφυρό, διεισδυτικό και τεκμηριωμένο ανέλυσε όλες τις πτυχές του εσωτερικού σκοτεινού δωματίου της Κλειώς.
Όταν έναν άνθρωπο αγγίζει μια απειλή, ένας καρκίνος, τότε όλα τα σημαντικά γεγονότα της ζωής του, οι σχέσεις του, οι ανθρώπινοι δεσμοί, οι μνήμες, ο χρόνος αλλάζουν ειδικό βάρος. Έρχονται στην επιφάνεια θαμμένα συναισθήματα και ξεχασμένες σκέψεις’ ξαναπαίρνουν πρωταγωνιστικό ρόλο πρόσωπα που έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του συναισθηματικού κόσμου και της προσωπικότητας. «Νομίζω για μένα η αρρώστια της μητέρας μου είναι από τα γεγονότα που με έχουν στιγματίσει πιο πολύ στη ζωή μου… Αυτή την απώλεια δεν την ξεπέρασα, την έχω προσπεράσει…» Στην Κλειώ η μνήμη της μητέρας και της αρρώστιάς της έχουν καθοριστική παρουσία μέσα της. Η τραγωδία της μητέρας δεν μπορεί παρά να εντυπωθεί στο υποσυνείδητο και στη συνείδηση της Κλειώς. Επηρέασε δυναμικά την αντίληψή της για τον κόσμο, τις αποφάσεις της για τη ζωή, για την καριέρα, για το επάγγελμα. Παρόμοιες πληγές ήδη έχασκαν από παλιά εξ αιτίας της αυτοάνοσης νόσου που είχε περάσει, εξ αιτίας του θανάτου του πολυαγαπημένου παππού, του καρκίνου του πατέρα, κλπ. Και ήρθε ο πόνος του δικού της καρκίνου. Των μαστεκτομών. Κουβαλούσε μόνη της τον πόνο της και συνειδητά εν σιωπή. «Βράχος και μόνος βράχος. Ο πόνος για μένα θέλει σιωπή, ησυχία. Όταν πονάω πρέπει να είμαι ήσυχη, σιωπηλή. Σαν να διαλογίζεσαι. Για να περνάει». Δεν ήθελε να γίνει βάρος κανενός. Δεν ήθελε να ενοχλήσει, να πληγώσει κανένα. Και ιδίως τη μικρούλα κόρη της. Οι μαστεκτομές αφήνουν ουλές ψυχικές. «Πολύς πόνος και μια τρομακτική αλλαγή στο σώμα. Αισθάνεσαι μετά το χειρουργείο ένα βάρος, λες και έχεις εκατό τσιμεντόλιθους μπροστά σου». Οι μαστεκτομές πλήγωσαν τον ερωτισμό, τη σχέση με τον άνδρα της. «Η μαστεκτομή φυσικά επηρέασε τη σχέση μας, δεν μπορεί να μη γίνει αυτό…» Η αρρώστια κεντρίζει την ύπαρξη του ασθενούς, αλλά και των οικείων. «Υπάρχει φόβος, φόβος απώλειας, υπάρχει ο άνθρωπός τους που πονά, βιώνουν άσχημες στιγμές». Η αρρώστια αλλάζει την αντίληψη του χρόνου. «Θα μου πεις έχει μια ταχύτητα όλο αυτό, πάλι με το τρέξιμο το περνάς. Γιατί άραγε; Για να περάσει το δύσκολο, θέλω να το αφήσω πίσω. Αλλά κι από φόβο…»
Παντού και πάντα αναβλύζει ο πόθος για ζωή. Να φύγουν όλα γρήγορα. Να επανέλθει ο απολεσθείς παράδεισος. «Φόβο νοιώθω, γιατί κάποιες φορές η ζωή είναι ένα βλεφάρισμα». Καταλύεται θετικά η διαδικασία της πνευματικής ωρίμανσης. «Μερικές φορές θέλεις να πατήσεις ένα κουμπί και να είναι όλα μια χαρά… Νομίζω ότι κάποιες φορές οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν ποτέ γιατί συμβαίνουν τα πράγματα με τον τρόπο που συμβαίνουν». Ξεχειλίζει η ανάγκη για αληθινές ανθρώπινες σχέσεις. «Φτάνει και η στιγμή όμως που αντιλαμβάνεσαι ότι ο άλλος δεν έχει κατανοήσει αυτό που έχεις περάσει στο βάθος που θα ήθελες να το έχει κατανοήσει». Αναγνωρίζεται η αξία του θυμού, του πένθους, της απώλειας, του χωρισμού. «Με ρώτησε η κόρη μου γιατί χώρισα με τον πατέρα της. Της απάντησα πως πραγματικά οι άνθρωποι χωρίζουν όταν δεν ξαναβλέπονται ποτέ πια. Εμείς τον μπαμπά θα τον ξαναδούμε, θα είναι στη ζωή μας, απλώς εγώ κι εκείνος δεν θέλουμε να μένουμε πια στο ίδιο σπίτι. Οι ζωές μας θα αλλάξουν, η αγάπη μας θα μεταλλαχθεί σε κάτι άλλο. Ενώ ο θάνατος είναι πολύ σοβαρό πράγμα για τους ανθρώπους που αγαπώ πολύ, τους ανθρώπους-σταθμούς στη ζωή μας. Γι’ αυτό λέω προσπερνώ, δεν ξεπερνώ».
Όλο το ξετύλιγμα της εξομολόγησης της Κλειώς ήταν η αφορμή να γραφτεί αυτό το βιβλίο. Η συγγραφέας «διάβασε» με τρυφερότητα την απλή ζωή μιας καθημερινής γυναίκας με καρκίνο μαστού, που σαν κι αυτή εκατοντάδες μπαινοβγαίνουν καθημερινά στα ιατρεία και τα Νοσοκομεία χωρίς να αφήνουν ίχνη, παρά μόνο μια αέρινη παρουσία και ανεπαίσθητες συσπάσεις στα πρόσωπα, δείγματα ενός επώδυνου εσωτερικού παράπονου για την ατυχία τους. Αυτές οι ανεπαίσθητες, σιωπηλές συσπάσεις συγκίνησαν την εξαιρετική συγγραφέα Κατερίνα Μαγγανά, η οποία και ανέλυσε με εγκυρότητα, με επιστημοσύνη, με αγάπη τις εσωτερικές δονήσεις της Κλειώς. Και άστραψε μέσα από το βιβλίο η απεραντοσύνη του ανθρώπινου προσώπου και ο σεβασμός που του πρέπει.
