Το spot της ΕΟΠΕ, ξεκίνησε ως μυθοπλασία. Δραματοποιήθηκε το 2016, σε μια σύναξη φίλων γύρω από ένα τραπέζι, σε σπίτι που ο νοικοκύρης του έλειπε – τον είχε πάρει από καιρό ο καρκίνος, πνιγμένος στις αγκαλιές και τα φιλιά της παρέας, ο Θεσσαλονικιός – 5ο γυμνάσιο, συμμαθητής των Δ. Σαββόπουλου, Γ. Χατζηνάσιου, Γ. Ιωαννίδη – ο μικρασιατικής καταγωγής Μπάμπης (του άρεσε το Χαράλαμπoς, ενίοτε και το Χαραλάμπης) υποδύεται και αποκαλύπτει κάτι που δεν έχει.
Αυτός, ο ψυχίατρος της πρωτοπορίας, του αφηγηματικού λόγου, των συναισθημάτων, της άλληλοεπένδυνσης με τον απέναντι, της διασυνδετικής του καρκίνου, των ομάδων Balint για τους ασθενείς και το προσωπικό του Μεταξά και της συμπόνιας, “κλάψε καλή μου“, έφυγε τέσσερα χρόνια μετά, νικημένος από τον καρκίνο, σε μία 7μηνη συνεχή, αδιάκοπη μάχη χωρίς ανάσα. Κλεισμένος στο 317, καρφωμένος στο κρεβάτι με άπειρες ώρες περισυλλογής και αυτογνωσίας, χωρίς ένα διάλειμμα, χωρίς τα ταξίδια του με τα λατρεμένα του πρόσωπα. Καθημερινός συμπαραστάτης σε αυτή την πορεία, ο επίγειος φύλαξ άγγελος του, η Ελένη.
Δύσκολο να ξεχωρίσεις τον επαγγελματικό του από τον ιδιωτικό βίο. Ήταν πάντοτε ο ίδιος, 1+1=3. Εγώ, εσύ και η αγκαλιά της φροντίδας και της αγάπης. Προσκυνητής του ωραίου γενικώς, αγάπησε και αγαπήθηκε. Ακόμα και τα άψυχα των ελκύουν. Και αυτά έχουν ψυχή, όπως τα αυτοκίνητα. Εραστής των Alfa Romeo για δεκαετίες, έγειρε στο τέλος στην αγκαλιά μιας Volvo. Ακτινοβολούσε σε ασθενείς, συνεργάτες, φίλους και κοντινά του πρόσωπα.
Συγκλονίζει όμως πιό πολύ, αυτο το παρατεμένο σπριντάρισμα πριν την γραμμή τερματισμού. Κράτησε ενώπιος ενωπίω, για 7 ολόκληρους μήνες..
Αντί επικηδείου, δεχτείτε αποσπάσματα από τον πρόλογο του Φρανσουά Μιτεράν – τον πήρε και αυτόν ο καρκίνος – στο βιβλίο της Μarie de Hennezel, Ο μύχιος θάνατος, με υπότιτλο: οι ετοιμοθάνατοι μας μαθαίνουν τη ζωή (1).
Πώς πεθαίνουμε;
Ζούμε σε ένα κόσμο όπου το ερώτημα αυτό τρομάζει και προτιμούμε να το παραβλέψουμε. Άλλοι πολιτισμοί πριν από εμάς κοιτούσαν το θάνατο κατάματα. Χαρτογραφούσαν για την κοινότητα και τον καθένα ξεχωριστά το μονοπάτι του περάσματος. Απέδιδαν στο πεπρωμένο και τον πλούτο το νόημα που του αρμόζει. Πιθανώς, οι αναφορές στο θάνατο να μην ήταν ποτέ τόσο φτωχές όσο τον καιρό αυτό της πνευματικής ξηρασίας, όπου οι άνθρωποι πιεσμένοι να υπάρξουν, φαίνεται πως αποφεύγουν το μυστήριο. Αγνοούν ότι έτσι αποστραγγίζουν τη ζωή από την πιό ουσιώδη της πηγή.
Τη στιγμή της απόλυτης μοναξιάς, στο τσακισμένο στα όρια της αιωνιότητος σώμα, μια άλλη διάσταση εγκαθίσταται, έξω από τα συμβατικά πλαίσια. Άλλοτε, με τη βοήθεια μιας παρουσίας που επιτρέπει στην απελπισία και το πόνο να εξωτερικευτούν, οι άρρωστοι παίρνουν τη ζωή στά χέρια τους, την ορίζουν και ανακαλύπτουν την αλήθεια. Ανακαλύπτουν την ελευθερία της συμφιλίωσης με τον εαυτό τους.
Σε χαιρετούμε φίλε, σε ευχαριστούμε για τα σημάδια που άφησες στο μονοπάτι που χάραξες. Για το τελευταίο σου ταξίδι, μοναχικό, χωρίς ίχνη, διάλεξες τα νερά του Βοϊδομάτη.
Πού θα τα ξαναπούμε δεν ξέρω.
ΥΓ. Επιστρέφω για αυτούς που μένουν. Δόθηκε ισχυρή αφορμή από το τελευταίο άρθρο του Οδυσσέα Ιωάννου (2) με αναφορά στο ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Things that might have been, που ανάμεσα σε πολλά αναρωτιέται, πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς την Ελένη. Το θήλυ, της ομορφιάς, του έρωτα,της προσφοράς, της μητρότητας. Για την Ελένη και κάθε Ελένη της επαρχίας, της Αθήνας κοιμωμένη (3).
Στο διάλογο παρεμβαίνει ο Γιώργος Σεφέρης.
…πώς τόσος πόνος τόση ζωή
χώρεσαν στην άβυσσο
για ένα πουκάμισο αδειανό, για μια Ελένη
1. Marie de Hennezel,Ο μύχιος θάνατος, εκδόσεις Synergie, Αθήνα, 2011
2. Οδυσσέας Ιωάννου, Ακαταλαβίστικη Ζωή, Το Βήμα, 4/10/2020
3. Ελένη, τραγούδι της Χαρούλας Αλεξίου, στίχοι Μπάμπης Τσικληρόπουλος, μουσική Θάνος Μικρούτσικος, 1986
