Καθώς η συχνότητα του καρκίνου αυξάνεται, αυξάνεται και η ζήτηση για υψηλής ποιότητας φροντίδα των ασθενών που πάσχουν από κακοήθεις νεοπλασίες. Το 2018, διαγνώστηκαν 4,23 εκατομμύρια νέα κρούσματα καρκίνου στην Ευρώπη, και ο αριθμός αυτός προβλέπεται να αυξηθεί σε 5,2 εκατομμύρια έως το 2040[1]. Αυτή η αυξανόμενη ζήτηση δημιουργεί μία σημαντική πρόκληση για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και αναδεικνύει την ανάγκη διασφάλισης ότι όλοι οι καρκινοπαθείς θα έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας αποτελεσματική φροντίδα για την νόσο τους.
Δυστυχώς όταν πρόκειται να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις κατά του καρκίνου και να χαραχτούν πολιτικές υγείας για αυτό, ένα κρίσιμο συστατικό της αντιμετώπισης του καρκίνου πολύ συχνά ξεχνιέται σε αυτές τις συζητήσεις, η ακτινοθεραπεία. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η ακτινοθεραπεία αποτελεί μέρος της θεραπείας για περισσότερο από το 50% των καρκινοπαθών και τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ασθενείς που χρειάζονται ακτινοθεραπεία δεν τη λαμβάνει[2,3].
Σήμερα, η ακτινοθεραπεία αποτελεί μια ασφαλή και εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία κατά του καρκίνου, χρησιμοποιώντας την ιονίζουσα ακτινοβολία προερχόμενη κυρίως από δέσμες υψηλής ενέργειας φωτονίων. Η ακτινοθεραπεία επιτρέπει στον ειδικό Ακτινοθεραπευτή Ογκολόγο να στοχεύει με ακρίβεια και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα παρέχοντας την πιο αποτελεσματική δυνατή δόση. Οι τεχνολογικές εξελίξεις διασφαλίζουν ότι η σύγχρονη ακτινοθεραπεία διαμορφώνεται προσεκτικά για τον καρκίνο κάθε ασθενούς. Ο υπεύθυνος Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος και όλοι οι άλλοι εμπλεκόμενοι επιστήμονες υγείας στην διαδικασία της ακτινοθεραπείας όπως ο Φυσικός Ιατρικής και ο Τεχνολόγος Ακτινοθεραπείας συνεργάζονται αρμονικά για να διασφαλίσουν ότι η δόση και ο τρόπος ακτινοθεραπείας έχουν βελτιστοποιηθεί ώστε να στοχεύουν με ακρίβεια τον όγκο και να προστατεύουν τον περιβάλλοντα υγιή ιστό [4].
Είναι γνωστό ότι η ακτινοθεραπεία θεραπεύει πολλές νεοπλασίες[5]. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το 40% όλων των καρκίνων που θεραπεύονται εξαλείφονται με την ακτινοθεραπεία, είτε ως μοναδική θεραπευτική παρέμβαση είτε ενεργώντας σε συνδυασμό με άλλους τύπους θεραπείας [6]. Η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία για ασθενείς με καρκίνο του μαστού, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει κατά το ήμισυ το ποσοστό υποτροπής σε σύγκριση μόνο με την χειρουργική επέμβαση[7]. Επιπροσθέτως, η ακτινοθεραπεία έχει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Για παράδειγμα, αποτελεί την θεραπεία εκλογής για την ανακούφιση από τον καρκινικό πόνο που προέρχεται από οστικές μεταστάσεις [8], ανακουφίζοντας τρεις στους τέσσερις ασθενείς που την λαμβάνουν [9,10].
Η ακτινοθεραπεία είναι μια φθηνή θεραπευτική επιλογή. Παρόλο που απαιτεί μια καλά προγραμματισμένη αρχική επένδυση σε εξοπλισμό, υποδομή και εκπαίδευση, το μακροπρόθεσμο κόστος είναι χαμηλό[11]. Παρά το γεγονός ότι η ακτινοθεραπεία αποτελεί βασικό συστατικό της αντιμετώπισης του καρκίνου, αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό ποσοστό του προϋπολογισμού για τον καρκίνο. Στη Σουηδία και την Αγγλία, για παράδειγμα, το ποσοστό αυτό είναι μόλις 5%[6,12]. Επί του παρόντος, υπάρχει μεγάλο κενό μεταξύ της πραγματικής και της βέλτιστης χρήσης της ακτινοθεραπείας, με τεράστια διακύμανση σε όλη την Ευρώπη[3]. Πολλοί ασθενείς δεν επωφελούνται από τη βέλτιστη θεραπεία επειδή δεν τους προσφέρεται ακτινοθεραπεία ως μέρος της αντιμετώπισης τους. Αυτό το κενό οφείλεται σε πολλαπλούς παράγοντες, που όλοι οδηγούν σε ανεπαρκείς επενδύσεις στην ακτινοθεραπεία. Πρώτον, η ακτινοθεραπεία φαίνεται να μένει στο περιθώριο της ατζέντας της πολιτικής για την υγεία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότερο από το 40% των χωρών υψηλού εισοδήματος δεν ασχολούνται με την ακτινοθεραπεία στα εθνικά τους σχέδια για τον καρκίνο[13]. Επιπροσθέτως, παρά τη σημαντική αύξηση της έρευνας για την ακτινοθεραπεία, παραμένουν κενά[14]. Ειδικότερα, η χρηματοδότηση για προκλινική έρευνα είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της κατανόησης των νέων προσεγγίσεων ακτινοθεραπείας, μαζί με την ανάγκη για μεγαλύτερη έμφαση στις κλινικές δοκιμές και την έρευνα στις υπηρεσίες υγείας εστιάζοντας στην ποιότητα ζωής[14]. Καθώς τα δεδομένα των δοκιμών μπορεί να χρειαστούν πολύ χρόνο για να ωριμάσουν, απαιτούνται επίσης δεδομένα από τον πραγματικό κόσμο για την αξιολόγηση της χρήσης υποσχόμενων καινοτομιών της ακτινοθεραπείας στην πράξη[15]. Τέλος, ο αριθμός των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού ακτινοθεραπείας είναι συχνά ανεπαρκής, ακόμη και σε χώρες υψηλού εισοδήματος[16,17,18] . Αυτή η έλλειψη πόρων για την ακτινοθεραπεία μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα αποτελέσματα των ασθενών[19]. Ακόμη και χώρες με φαινομενικά αποδεκτά επίπεδα εγκαταστάσεων ακτινοθεραπείας μπορεί να διαθέτουν εξοπλισμό που είναι ξεπερασμένος [20.21]. Αυτό μπορεί να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας και να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στους ασθενείς[22].
Καθώς η ζήτηση για υψηλής ποιότητας θεραπεία κατά του καρκίνου συνεχίζει να αυξάνεται, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι εστιάζουμε τη φροντίδα σε αυτό που προσφέρει το μεγαλύτερο όφελος στους ασθενείς. Η ακτινοθεραπεία είναι βασικό μέρος αυτής της λύσης. Η ζήτηση για ακτινοθεραπεία αναμένεται να αυξηθεί κατά 16% έως το 2025[23]. Σαφώς, απαιτούνται μεγαλύτερες επενδύσεις στην ακτινοθεραπεία, καθώς αυτή η επένδυση όχι μόνο θα έχει ως αποτέλεσμα τη σωτηρία περισσότερων ζωών αλλά και την απόδοση της επένδυσης με την πάροδο του χρόνου. Αυτό το κενό δεν μπορεί να καλυφθεί μόνο από την Ακτινοθεραπευτική Ογκολογική κοινότητα. Απαιτεί από τις κυβερνήσεις, τους ασθενείς και τους εκπροσώπους τους, όλους τους επαγγελματίες υγείας και την ερευνητική κοινότητα να βελτιώσουν την κατανόηση της ακτινοθεραπείας και τη θέση της στην ολοκληρωμένη φροντίδα κατά του καρκίνου.
Αναφορές
[1]. International Agency for Research on Cancer (IARC). Global Cancer Observatory. 2018 Cancer tomorrow. Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC Cancer Base. Available from: http://gco.iarc.fr/ tomorrow/ [Accessed 18/09/2018]
[2]. Borras JM, Barton M, Grau C, et al. 2015. The impact of cancer incidence and stage on optimal utilization of radiotherapy: Methodology of a population-based analysis by the ESTRO-HERO project. Radiother Oncol 116(1): 45-50
[3]. Borras JM, Lievens Y, Dunscombe P, et al. 2015. The optimal utilization proportion of external beam radiotherapy in European countries: An ESTRO-HERO analysis. Radiother Oncol 116(1): 38-44
[4]. Thompson MK, Poortmans P, Chalmers AJ, et al. 2018. Practice-changing radiation therapy trials for the treatment of cancer: where are we 150 years after the birth of Marie Curie? Br J Cancer 119(4): 389-407
[5]. Hanna TP, Shafiq J, Delaney GP, et al. 2018. The population benefit of evidence-based radiotherapy: 5-Year local control and overall survival benefits. Radiother Oncol 126(2): 191-97
[6]. Department of Health Cancer Policy Team. 2012 Radiotherapy Services in England 2012. London: Department of Health
[7]. Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group. 2011. Effect of radiotherapy after breast-conserving surgery on 10-year recurrence and 15-year breast cancer death: meta-analysis of individual patient data for 10 801 women in 17 randomised trials. Lancet 378(9804): 1707-16
[8]. Lutz S, Balboni T, Jones J, et al. 2017. Palliative radiation therapy for bone metastases: Update of an ASTRO Evidence-Based Guideline. Pract Radiat Oncol 7(1): 4-12
[9]. McDonald R, Ding K, Brundage M, et al. 2017. Effect of radiotherapy on painful bone metastases: A secondary analysis of the ncic clinical trials group symptom control trial sc.23. JAMA Oncol 3(7): 953-59
[10]. Westhoff PG, de Graeff A, Monninkhof EM, et al. 2015. Quality of Life in Relation to Pain Response to Radiation Therapy for Painful Bone Metastases. Int J Radiat Oncol Biol Phys 93(3): 694-701
[11]. Atun R, Jaffray DA, Barton MB, et al. 2015. Expanding global access to radiotherapy. Lancet Oncol 16(10): 1153-86
[12]. Norlund A. 2003. Costs of radiotherapy. Acta Oncol 42(5-6): 411-5
[13]. Romero Y, Trapani D, Johnson S, et al. 2018. National cancer control plans: a global analysis. Lancet Oncol 19(10): e546-e555
[14]. Aggarwal A, Lewison G, Rodin D, et al. 2018. Radiation Therapy Research: A Global Analysis 2001-2015. Int J Radiat Oncol Biol Phys 101(4): 767-78
[15]. Lievens Y. 2017. Access to innovative radiotherapy: how to make it happen from an economic perspective? Acta Oncologica 56(11): 1353-58
[16]. Lievens Y, Defourny N, Coffey M, et al. 2014. Radiotherapy staffing in the European countries: Final results from the ESTRO-HERO survey. Radiother Oncol 112(2): 178-86
[17]. Cancer Research UK. 2009. Achieving a world-class radiotherapy service across the UK. London: Cancer Research UK
[18]. Grau C, Defourny N, Malicki J, et al. 2014. Radiotherapy equipment and departments in the European countries: final results from the ESTRO-HERO survey. Radiother Oncol 112(2): 155-64
[19]. Borras JM, Lievens Y, Grau C. 2015. The need for radiotherapy in Europe in 2020: Not only data but also a cancer plan. Acta Oncologica 54(9): 1268-74
[20]. Grau C, Defourny N, Malicki J, et al. 2014. Radiotherapy equipment and departments in the European countries: final results from the ESTRO-HERO survey. Radiother Oncol 112(2): 155-64
[21]. Rosenblatt E, Izewska J, Anacak Y, et al. 2013. Radiotherapy capacity in European countries: an analysis of the Directory of Radiotherapy Centres (DIRAC) database. Lancet Oncol 14(2): e79-e86
[22]. Jaffray DA, Gospodarowicz M. 2014. Bringing Global Access to Radiation Therapy: Time for a Change in Approach. Int J Radiat Oncol Biol Phys 89(3): 446-47
[23]. Borras JM, Lievens Y, Barton M, et al. 2016. How many new cancer patients in Europe will require radiotherapy by 2025? An ESTRO-HERO analysis. Radiother Oncol 119(1): 5-11
Γεώργιος Κουκουράκης Δ/ντη Ακτινοθεραπευτή Ογκολόγου του τμήματος Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του Γ.Α.Ν.Α Ο Άγιος Σάββας και προέδρου της ΕΕΑΟ
