Στην Παλαιά Διαθήκη (το αναφέρω αδρά και χωρίς θρησκευτικά επιστημονικό τρόπο), αναφέρεται ότι οι πρωτόπλαστοι, μετά το προπατορικό αμάρτημα, πήραν μαζί τους 2 πράγματα. Τη θνητότητά τους και την ελπίδα.
Από τότε ο άνθρωπος, στη συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που κατοίκησαν στη Γη, έζησε με την ελπίδα (σε όποιο βαθμό η ψυχοσύνθεσή του, οι καταστάσεις τις οποίες βίωσε και γενικότερα οι συνισταμένες της ζωής τον άφηναν) και ξέχασε τη θνητότητά του. Η απώλεια (ηθελημένη βέβαια) αυτή τον οδήγησε στο να ζει (ασχέτως του δυναμισμού της προσωπικότητάς του) σαν ένας άτρωτος Νιτσεικός Υπεράνθρωπος. Η πεποίθηση αυτή αφορούσε στους άλλους ανθρώπους, τα στοιχεία της φύσης, την υπέρβαση των δυνατοτήτων του και το σχεδιασμό του μέλλοντος. Η πεποίθηση αυτή ήταν η εσώτερη φωνή που του έλεγε «μπορείς να κάνεις τα πάντα χωρίς να πάθεις τίποτα». Αυτή η φωνή συνοδευόταν και με την ευφορία (μετά έμαθε ότι αφορούσε στην έκκριση αδρεναλίνης). Μερικοί, μάλιστα, αναπαρήγαγαν αυτό το συναίσθημα (σαν ένα άλλο σκυλί του Παβλόφ) ζώντας στα όρια. Σαν να έβλεπαν σε έναν εσωτερικό καθρέφτη μια αθάνατη μέδουσα. Με μια αίσθηση, σαν του Άδωνη, πνιγόταν στη λίμνη μιας ατέρμονης αφθαρσίας, απ’όπου έβλεπε αφ’υψηλού τη φθορά των άλλων με αδιαφορία τουλάχιστον. Επειδή όμως «το μόνο σίγουρο στη ζωή, είναι ο θάνατος και οι φόροι» κάποια στιγμή πέθαινε και έπεφτε από αυτό το ύψος της αλαζονείας του.
Κάποιοι άνθρωποι, για πολλούς τυχεροί στην ατυχία τους, είχαν γρήγορο ή και ακαριαίο θάνατο. Κάποιοι άλλοι, άτυχοι, τους ανακοινώνεται ότι έχουν μικρό διάστημα ζωής μπροστά τους ή θα «πρέπει να δοθεί η μάχη για να νικήσουμε τη νόσο». Τα λόγια αυτά είναι από αυτά που καλείται να ανασύρει ο ογκολόγος στη καθ’ημέρα πράξη για να δώσει κουράγιο σε κάποιο ασθενή, αφού πρώτα του παραθέσει ότι είμαστε σε μια εποχή που κάθε μέρα ανακαλύπτεται μια νέα προοπτική για τη νεοπλασματική του νόσο. Σε αυτή την πρώτη συνάντηση, που ο ασθενής είναι μόνος ή με τους οικείους του, το συναισθηματικό βάρος που επωμίζεται ο ασθενής (και το περιβάλλον του) είναι συχνά δυσβάσταχτο. Ο ασθενής το κουβαλάει κάθε μέρα εκτός και εντός νοσοκομείου (κατά τη διάρκεια των επανεκτιμήσεων και των κύκλων της θεραπείας) ενώ διογκώνεται όταν έρθει η ώρα της επανεκτίμησης. Αυτή η ώρα της αγωνίας όπου ο ασθενης κρέμεται από τα χείλη, την ογκολογική επάρκεια και τη διπλωματία του εκάστοτε θεράποντος. Στο σημείο αυτό αρχίζει να περπατά τα βήματα έως την αποδοχή της κατάστασής του.
Σε όλο αυτό το χρονικό και χωρικό πλαίσιο, το άτομο που καλείται να επωμιστεί μέρος του βάρους αυτού είναι και ο θεράπων ιατρός. Το μέγεθος του βάρους που θα επωμιστεί ο γιατρός σχετίζεται με το πόσο χειριστικός είναι ο ασθενής, πόσο ευεπίφορος είναι ο ιατρός σε αυτή τη συναισθηματική μεταφορά, η τότε κλινική κατάσταση του ασθενούς, η κλινική εικόνα του ασθενούς όταν θα φτάσει στο τελικό στάδιο, βάσει της εμπειρίας του γιατρού και το μηχανισμό ψυχικής αυτοπροστασίας (που είναι τόσο εγκαθιδρυμένος όσο πιο συγκροτημένος είναι).
Πώς αυτοπροστατεύεται ο θεράπων, όμως; Ένας τρόπος είναι να είναι απλησίαστος και αυστηρός. Άλλος τρόπος είναι να χρησιμοποιήσει την ενσυναίσθηση και μαζί με την επεξήγηση της κατάστασης και τη διπλωματία. Όμως κάποιοι συνάδελφοι συμπάσχουν, βιώνουν την αγωνία του «ασθενούς-φίλου», μεταφέρουν στο σπίτι το βάσανο των αρνητικών αυτών συναισθημάτων (τα οποία μπαίνουν από πριν από το «παράθυρο» του τηλεφώνου που παίρνει ο ασθενής σε κατάλληλες και άλλες λιγότερο κατάλληλες ώρες).
Αυτά που περιγράφω παραπάνω, καθιστούν αυτή τη συναισθηματική απομύζηση και συνάμα συναισθηματική επιβάρυνση ένα αόρατο κίνδυνο ιατρικού ατυχήματος. Η προυπόθεση της συνειδητοποίησης, δε, του κινδύνου αυτού είναι που κάνει έναν άλλο κίνδυνο να ελλοχεύει. Αυτόν της συναισθηματικής εξάντλησης, πέραν της γνωστής σωματικής. Γιατί προϊόντος του χρόνου το σώμα θα καταντήσει ένα κενό σκεύος ογκολογικής πρακτικής.
Δε θα κλείσω με κάποιο διάσημο ρητό αλλά με τη προτροπή του αναγνώστη να συλλογιστεί την κατάσταση αυτή και τις επιπτώσεις της. Σα τροφή για σκέψη.
Ογκολογική κλινική, ΓΝΑ “Ο Ευαγγελισμός”
