Πράττ(σσ)ειν ΄Αλογα.
Τι κοινό έχουν οι Μενιδιάτες,/Αχαρνείς,( Ἀχαρνῆς 497-556 π.Χ.στη γλώσσα του Αριστοφάνη), με τον Noam Chomsky (NC); Μα, την αναζήτηση του κοινού καλού. Αυτές οι δύο λέξεις συνυπάρχουν, ως τίτλος βιβλίου με συνεντεύξεις του NC (1) και ως επίκληση του χορού στην κωμωδία Αχαρνείς, στην εξαίρετη μετάφραση/παράφραση με μουσική, του Δ. Σαββόπουλου. Ήταν μια παραγγελία του Θεάτρου Τέχνης- αν και η συνεργασία αυτή τελικά δεν ευοδώθηκε- μας έμεινε όμως το μουσικό έργο. Απολαύστε την πιο μοντέρνα εκδοχή στο λινκ (2) και προσέξτε τους στίχους.
Κοινός νους, κοινωνική ηθική, κοινό καλό. Ο κοινός νους, όχι ως ομογενοποιημένη πρόταση σκέψης σε νεκρική ακαμψία, όχι ως τροχοπέδη στην αναπάντεχη σκέψη που ταράζει τα νερά, αλλά ως αντίδοτο στην κακότητα και στην πάσης φύσεως ιδιωτία. Ακροβατούμε τελικά μεταξύethics, economics and politics. Μια περιδιάβαση μέσα στο χρόνο και σε απόλυτη αντιστοιχία με την ουτοπία, την νοσταλγία και την διαπλοκή. Αυτές οι πλήρους νοηματικού φορτίου λέξεις, είναι σχετικά πρόσφατα αποκτήματα της Ελληνικής γλώσσας. Ήτοι, ο Tomas Moore το 1580, εισήγαγε την ουτοπία , ο Johannes Hofer το 1688, την νοσταλγία και ο ημέτερος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έβαλε στο πολιτικό λεξιλόγιο, τις λέξεις διαπλεκόμενα συμφέροντα και διαπλοκή το 1988.
Η Ουτοπία είναι μια απόπειρα αντιστοίχισης στην Πολιτεία του Πλάτωνα, με σκοπό την Ευτοπία.
Η Νοσταλγία για τους όρους της κοινωνικής ηθικής με την ιδιαιτερότητα της Ελληνικής σκέψης, έχει ως σημείο εκκίνησης, την πρόταση του Αριστοτέλη , την ειδοποιό διαφορά της αρετής (3) και η συνέχεια της με τους Έλληνες πατέρες της Ορθοδοξίας, δίνουν ένα άλλο στίγμα ενάντια στην δυτικότροπη σκέψη. Η ιστορική συνέχεια της νεοελληνικής παράδοσης του κοινοτικού βίου, που άνθισε σε μικρές διάσπαρτες, σφικτοδέμένες και αποδοτικές των Ελλήνων οι κοινότητες (ξανακτυπά ο Σαββόπουλος), στο υπόδουλο Έθνος, έρχεται σε αντίθεση με την αποτυχημένη απόπειρα οργάνωσης του νεοελληνικού κράτους πριν 200 χρόνια.
Τέλος η Διαπλοκή με την κυριαρχία της οικονομίας των αγορών και των μεγάλων εταιρειών ως σκιά πάνω στην πολιτική/πολιτικούς, δίνει ένα επίκαιρο στίγμα στην πατρίδα μας. Επιβεβαιώνεται πάντως ότι είμαστε μια χώρα παραδόξως νεωτερική (4). Αναλογισθείτε την ευρωπαϊκή πρωτιά στην ταχύτητα ενσωμάτωσης καινοτόμων/πανάκριβων θεραπειών (5) και την ανάποδη πρωτιά (τελευταίοι) στους ξενώνες περίθαλψης /παρηγορητικής αγωγής.
Τελικά η ηθική είναι μια κυρά που κακοπαθαίνει από μια υπηρέτρια της, την οικονόμο του οίκου της.
Κόντρα σε ότι βιώνουμε σήμερα, τον καιρό του ατομισμού με την συμμετοχική αλληλεγγύη στη άκρη, με τις δολιχοδρομήσεις, παλινδρομήσεις του κοινού μας βίου- με την έννοια της ευελιξίας ,της ελαστικότητας/οσφυκαμψίας, των θυσιών στον βωμό του εφικτού, του συμβιβασμού, του βολέματος στο όνομα της αγοράς (σε άλλη έννοια σήμερα, πέρα από την αρχική της ως βήματος της Δημοκρατίας)- με όλα αυτά να ακούγονται ως και να είναι τελικά ύβρις- ψηφίζουμε ότι : Δουλειά του ανθρωπίνου γένους είναι να ανοίγει πόρτες στη γνώση.
Δεν μας παραλύει, η κοινή μοίρα όλων μας, δεν μπορούμε να μείνουμε αδρανείς περιμένοντας το τέλος. Η αναζήτηση αυτή ακυρώνει την επίγεια ματαιότητα και διεκδικεί την αθανασία.
Όλα αυτά εικονογραφεί και με μεγάλη μαστοριά, μας ταξιδεύει, με μια υπέροχη αλληγορία, πάνω στην όπερα του Bela Bartόk, Στον πύργο του Κυανοπώγωνα , το ομότιτλο βιβλίο του George Steiner (6). Ένα υπόδειγμα φιλοσοφικού στοχασμού.
Προσπαθείν και Πράττειν Έλογα. Γρηγορείτε.
Και κάτι από τον συνοδοιπόρο της Χάλκης, στην Προποντίδα της Μ.Ασίας, Παντελή Μπουκάλα : Κρίνετε ίνα κριθείτε.
ΥΓ. Ξέρω ότι το κείμενο αποπνέει ένα διδακτισμό με τις πολλές bold επισημάνσεις, ίσως- δεν ξέρω πάλι- μπορεί να βοηθήσει ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής.
1. N. Chomsky. To κοινό καλό. Εκδ. Scripta, 2004
2. https://www.youtube.com/watch?v=JljqsuBxOrg
3. Απ. Νικολαΐδης, Άκρα και μεσότητες, από την αριστοτελική στη πατερική μεσότητα. Εκδ. Γρηγόρη,2008
4. Γιάννης Βούλγαρης. Ελλάδα: μια χώρα παραδόξως νεωτερική. Εκδ. Πόλις, 2019
5. Βασίλης Κικίλιας. Μια νέα φαρμακευτική πολιτική. Καθημερινή 6/10/2019
6. G. Steiner. Στον πύργο του Κυανοπώγωνα. Εκδ. Scripta, 2000