Η πολυαναμενόμενη κλινική μελέτη CALGB 80405, που παρουσιάστηκε στο φετινό συνέδριο ογκολογίας της Αμερικάνικης Ένωσης Κλινικής Ογκολογίας (ASCO Annual Meeting) είναι από τις σημαντικότερες στην αντιμετώπιση του μεταστατικού κολοορθικού καρκίνου, καθώς είναι η μεγαλύτερη μελέτη φάσης ΙΙΙ, με την οποία συγκρίθηκε άμεσα η αποτελεσματικότητα δύο βιολογικών παραγόντων (cetuximab έναντι bevacizumab). Επίσης, είναι η μόνη με πρωτεύον καταληκτικό σημείο τη συνολική επιβίωση.
Από το Γέωργιο Λύπα
Παθολόγο Ογκολόγο
Α’ Ογκολογική Κλινική
ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ»
Ως γνωστόν, το ASCO Annual Meeting αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ιατρικές συναντήσεις, όπου ανακοινώνονται οι τελευταίες εξελίξεις στην θεραπεία και πρόληψη του καρκίνου. Στο πρόγραμμα του συνεδρίου ξεχωρίζει η παρουσίαση των αποτελεσμάτων των σημαντικότερων κλινικών δοκιμών στη συνεδρία της ολομέλειας (plenary session).
Στη φετινή κεντρική συνεδρία της ολομέλειας των συμμετεχόντων (plenary session), μεταξύ τεσσάρων κλινικών μελετών, παρουσιάστηκε και η μελέτη CALGB/SWOG 80405, η κλινική δοκιμή φάσης ΙΙΙ σε ασθενείς 1ης γραμμής με μεταστατικό κολοορθικό καρκίνο και φυσιολογικό (wt) γονίδιο kras, η οποία διεξήχθη σε περισσότερα από 600 κέντρα στις Η.Π.Α. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν θεραπεία είτε με FOLFOX/FOLFIRI + cetuximab είτε FOLFOX/FOLFIRI + bevacizumab. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν η συνολική επιβίωση (OS) και η υπόθεση που ετέθη ήταν η υπεροχή του σκέλους του cetuximab έναντι του σκέλους του bevacizumab κατά 5,5 μήνες [Venook et al, Clin Colorectal Cancer; 6(7):536-8; 2007]. Στα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης ήταν, μεταξύ άλλων, η επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS), η ασφάλεια και η ποιότητα ζωής. Η μελέτη ξεκινησε το 2004 και η ένταξη των ασθενών ολοκληρώθηκε το 2012, καθώς μεσολάβησε ένα χρονικό διάστημα δύο ετών, κατά το οποίο η μελέτη είχε διακοπεί λόγω τροποίησης του πρωτοκόλλου. Οι δύο σημαντικότερες τροποποιήσεις του πρωτοκόλλου ήταν η κατάργηση ενός τρίτου σκέλους, στο οποίο οι δύο βιολογικοί παράγοντες είχαν συγχορηγηθεί (λόγω αρνητικών αποτελεσμάτων των μελετών CAIRO-2 και PACCE), και ο έλεγχος των ασθενών για μεταλλάξεις στο γονίδιο kras στα κωδικόνια 12 και 13 του εξονίου 2 (λόγω αρνητικών αποτελεσμάτων των anti-EGFR στους ασθενείς με μεταλλάξεις στο kras).
Στη μελέτη εντάχθηκαν 1.137 ασθενείς με kras wt μεταστατικό κολοορθικό καρκίνο. Η διάμεση ηλικία των ασθενών ήταν τα 59 έτη και το 73% των ασθενών έλαβαν FOLFOX. Στο πρωτεύον καταληκτικό σημείο, η μελέτη απέτυχε να αποδείξει υπεροχή του σκέλους του cetuximab έναντι του σκέλους του bevacizumab (διάμεση OS 29.9 έναντι 29 μήνες, HR=0.925, p=0.34). Σε διερευνητική ανάλυση της OS με βάση της χημειοθεραπεία, δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά είτε στους ασθενείς που έλαβαν FOLFOX είτε FOLFIRI (cetuximab έναντι bevacizumab, FOLFOX: 30.1 έναντι 26.9 μήνες, HR=0.9, p=0.09, FOLFIRI: 28.9 έναντι 33.4 μήνες, HR=1.2, p=0.28). Στα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία, δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στην επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (cetuximab έναντι bevacizumab, 10.4 έναντι 10.8 μήνες, HR=1.04, p=0.55), ενώ στη ασφάλεια δεν παρατηρήθηκαν μη αναμενόμενα συμβάματα. Στην ανάλυση για τη συνολική ποιότητα ζωής δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο σκελών (p=0.0546), υπήρξε όμως στατιστικά σημαντική διαφορά υπέρ του bevacizumab στην ποιότητα ζωής που σχετιζόταν με την δερματολογική εμφάνιση (p<0.0001) [Venook et al, J Clin Oncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr LBA3)].Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σε ασθενείς με μεταστατικό κολοορθικό καρκίνο και kras wt, και οι δύο επιλογές είναι εξίσου αποτελεσματικές, με το bevacizumab να υπερέχει έναντι του cetuximab στην δερματολογική τοξικότητα και την σχετική ποιότητα ζωής. Προσεχείς αναλύσεις της μελέτης θα διερευνήσουν τα οφέλη αυτών των προσεγγίσεων σε διαφορετικές υποομάδες ασθενών (π.χ. με όγκους με μετάλλαξη και άλλων κωδικωνίων/εξωνίων kras & nras).
Τα δεδομένα λοιπόν της μελέτης CALGB 80405 υποστηρίζουν την ισοδύναμη αποτελεσματικότητα του bevacizumab και του cetuximab στον πληθυσμό των kras wt ασθενών. Επιπρόσθετα, η επίτευξη συνολικής επιβίωσης άνω των 29 μηνών και στα δύο σκέλη, καθιερώνει ένα νέο σημείο αναφοράς για τη θεραπεία ασθενών με μεταστατικό κολοορθικό καρκίνο. Υπό το πρίσμα τέτοιας πρόοδου, η θεραπευτική επιλογή μεταξύ 2 εξίσου αποτελεσματικών θεραπευτικών προσεγγίσεων θα μπορούσε να αντανακλά και άλλες σημαντικές παραμέτρους, όπως το προφίλ φαρμακολογικής τοξικότητάς τους σε σχέση με τις προτιμήσεις του ασθενούς, αλλά και το κόστος (οικονομική τοξικότητα).
