Ο καρκίνος του πνεύμονα (ΚΠ) είναι το δεύτερο πιο συχνό νεόπλασμα, μετά τον καρκίνο του προστάτη στους άνδρες και τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες.Οι κύριοι παράγοντες που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι το κάπνισμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα χρόνια πνευμονικά νοσήματα, η γενετική προδιάθεση και η επαγγελματική έκθεση σε ακτινοβολία, αμίαντο,νικέλιο,πίσσα κ.ά. Το 90% όλων των καρκίνων του πνεύμονα σχετίζεται με το κάπνισμα. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα μετά την Πολωνία, με την υψηλότερη κατανάλωση σε τσιγάρα.Επίσης, η χώρα μας έχει την μεγαλύτερη επίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα σε ανθρώπους με ηλικία μικρότερη από 45 ετών.
Ο καρκίνος του πνεύμονα διαχωρίζεται σε δυο μεγάλες κατηγορίες ιστολογικών τύπων, στον μη μικροκυτταρικό και στον μικροκυτταρικό.Η ιστολογική αυτή ταξινόμηση, βοηθάει τον παθολόγο ογκολόγο, να σταδιοποιήσει, να θεραπεύσει και να θέσει την πρόγνωση της νόσου.
O ΚΠ μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα συμπτώματα, που οφείλονται στην ενδοθωρακική ή εξωθωρακική επέκταση του όγκου.Όταν ο όγκος βρίσκεται μέσα στον θωρακικό κλωβό είναι δυνατόν να προκαλέσει βήχα, αιμόπτυση, θωρακικό άλγος, βράγχος φωνής κ.α. Στην περίπτωση όμως, που η κακοήθεια, έχει επεκταθεί και σε άλλα όργανα, τότε η κλινική συμπτωματολογία διαφοροποιείται.Η προσβολή των οστών δημιουργεί οστικά άλγη.Η επέκταση της νόσου στο ήπαρ προκαλεί δυσλειτουργία του οργάνου.Τέλος, η συμμετοχή του εγκεφάλου, είναι δυνατόν να προκαλέσει συμπτώματα απειλιτικά για τη ζωή του ασθενούς.
Η σταδιοποίηση του ΚΠ αφορά αποκλειστικά την ανατομική έκταση της νόσου.Η αύξηση του όγκου της πρωτοπαθούς εστίας (Τumor) συνοδεύται από προσβολή των λεμφαδένων (Νode) και εμφάνιση μεταστάσεων (Μetastasis).Η απλή αυτή σχηματοποίηση της σταδιοποίησης, είναι ο στόχος του συστήματος ΤΝΜ.Μελλοντικά, οι βιολογικοί παράγοντες (βιοδείκτες) και οι γενετικές μεταλλάξεις πρόκειται να συμπεριληφθούν στην σταδιοποίηση της νόσου.
Οι μέθοδοι διάγνωσης που χρησιμοποιούνται βασίζονται στην ιστολογική εξέταση του όγκου.Το βιοπτικό υλικό χρειάζεται να είναι επαρκές και σε ικανή ποσότητα, έτσι ώστε να γίνει η ιστολογική ταυτοποίηση και ο μοριακός έλεγχος του όγκου.Το είδος της απεικονιστικής και της επεμβατικής εξέτασης, στην οποία πρόκειται να υποβληθεί ο ασθενής, εξαρτάται από την εντόπιση της βλάβης.Η κακοήθης βλάβη ειναί δυνατόν να αναπτύσσεται στο μεσοθωράκιο, στο περιφερικό ή κεντρικό πνευμονικό παρέγχυμα ή στον υπεζοκώτα.Εφόσον τεθεί η διάγνωση του καρκίνου είναι αναγκαίο να καθοριστεί εάν η νόσος είναι χειρουργικά εξαιρέσιμη ή μη εξαιρέσιμη.Σε μερικές περιπτώσεις, η τοπικά προχωρημένη νόσος που αρχικά είναι ανεγχείρητη γίνεται χειρουργήσιμη, δηλαδή περιορίζεται σε έκταση, μετά από χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.
Η πρόγνωση του ΚΠ εξαρτάται από το στάδιο,τον ιστολογικό τύπο της νόσου, αλλά και την ανταπόκριση του ασθενούς στην συγκεκριμένη θεραπεία.Οι παράγοντες αυτοί μαζί με τα συμπαραμαρτούντα νοσήματα, που ενδεχομένως να πάσχει ένας ασθενής καθορίζουν και την επιβίωση.Φυσικά και σε αυτό το είδος του καρκίνου ισχύει το γεγονός, ότι όσο πιό νωρίς τίθεται η διάγνωση,δηλαδή σε αρχικό στάδιο, τόσο καλύτερα αποτελέσμτα παρατηρούμε στα ποσοστά επιβίωσης.Ο σοφός λαός μας λέει οτί η <<πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία>>,αυτό σημαίνει, άμεση διακοπή καπνίσματος, με την βοήθεια του ειδικού ιατρού, που βρίσκεται στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος.
Τα τελευταία χρόνια, έχουμε στην διάθεση μας πληθώρα φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση του ΚΠ.Εκτός λοιπόν, από την έως τώρα συμβατική χημειοθεραπεία, μπορούμε να καταπολεμήσουμε τον ΚΠ, με την βοήθεια της στοχεύουσας θεραπείας και της ανοσοθεραπείας.Η στοχεύουσα θεραπεία γίνεται κυρίως με χάπια, που λαμβάνει ο ασθενής διαστοματικά και δίδεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όταν δηλαδή οι μοριακοί δείκτες ή αλλιώς οι βιοδείκτες είναι θετικοί.Η ανοσοθεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα, τα οποία χορηγούνται ενδοφλεβίως, μόνα τους ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.Τα φάρμακα αυτά, ανήκουν στην κατηγορία των αναστολέων σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος και έχουν συμβάλλει στην αύξηση της ολικής επιβίωσης και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.Τα παραπάνω δεδομένα είναι απόρροια μεγάλων κλινικών μελετών, που έχουν διεξαχθεί.
Από την Ελένη Χαμαλίδου, Παθολόγο Ογκολόγο στο Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας
