Από τον Διευθυντή Σύνταξης
Αλέξανδρο Αρδαβάνη
Παθολόγο Ογκολόγο
Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις.
Να μην τις παίρνει ο άνεμος.
Μ. Αναγνωστάκης
CUI BONO?
Όταν πρέπει να μιλήσεις υπέρ μιας άποψης της οποίας δεν είσαι θιασώτης, πρέπει να βυθιστείς στη σκέψη των αντιπάλων. Ήμουν οπαδός του Ιδιωτικής Πρωτοβουλίας παντού -και στην Υγεία βέβαια. Ιδού οι σκέψεις που απέρρευσαν από την αναδίφηση στην αναγκαιότητα της Δημόσιας Υγείας.
Δεν χρειάζονται στοιχεία. Είναι γνωστά σε όλους∙ τεκμηριωμένα με στατιστικές αδιαμφισβήτητες αν και η Στατιστική αποτελεί υποδειγματικό πεδίο άσκησης και παρέμβασής του διαβόλου. Όλες οι εκδηλώσεις της άνθησης της κοινωνικής Αλληλεγγύης – βοούν για ανθρωπιστική Κρίση σε εξέλιξη. Είναι η “θετική παρενέργεια” της. Εν όψει αυτών είμαι αναγκασμένος να θέσω ερωτήματα μόνο -έστω ρητορικά.
Πρωταρχικά ερωτήματα: τι θέλουμε; Θέλουμε όλοι τα ίδια πράγματα; Λέγοντας Υγεία εννοούμε όλοι τα ίδια πράγματα; Θέλουμε Δημόσια Υγεία; Πώς την εννοούμε; Ισχύουν μέσα στην καρδιά μας, την καρδιά της Κοινωνίας τα καίρια προτάγματα Liberté – Égalité – Fraternité; Έχουμε διάθεση να συζητήσουμε ή να κάνουμε παράλληλους μονολόγους όπως επισήμανε ο Σεφέρης πενήντα χρόνια πριν; Ποιες Κοινωνικές Μεταρρυθμίσεις, ποιες Πολιτικές Υγείας στον κόσμο άνθησαν, σταθεροποιήθηκαν έστω, εν μέσω περικοπών; Ποιος ωφελείται από την αναταραχή που έχει προκληθεί στη χώρα μας και παγκοσμίως; CUI BONO? – “ποιος ωφελείται; Το ερώτημα του Κικέρωνα διαχρονικά παρόν. Επομένως στα ακόλουθα ερωτήματα προσθέστε το καίριο “CUI BONO?”
Το επείγον ζητούμενο σήμερα είναι ένα αλλά πολυπλόκαμο: πώς και από ποιες δομές Υγείας θα αντιμετωπιστεί υγειονομικά το τσουνάμι των εκατομμυρίων ανέργων και ήδη ή προσεχώς ανασφάλιστων; Πώς και από ποιούς φορείς θα παρασχεθεί η φροντίδα που απαιτεί κάποια στιγμή νοσοκομείο Είναι γεγονός ότι οι ανασφάλιστοι δε μπορούν, για παράδειγμα, να χειρουργηθούν; Ποια ομπρέλα θα προστατέψει στην κρισιμότερη καταιγίδα ζωής τον άνθρωπο με σοβαρό πρόβλημα Υγείας; Μήπως τα κουπόνια εξωνοσοκομειακής περίθαλψης; Αρκεί η Φιλανθρωπία να καλύψει την απόσυρση της Πολιτείας ή αποτελεί απλώς το άλλοθι της απουσίας της.
Γιατί η -πολυετής- υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ; Στόχος είναι η εξυγίανση ή η πλήρης απαξίωσή του; Είναι αναπόφευκτο σημείο της παρακμής του ή μεθοδευμένη;
Ήταν εντάξει το ΕΣΥ; Δεν είχε και έχει πλήθος αργόμισθων, ανικάνων, βολεμένων, διεφθαρμένων; Είχε και έχει. Ήταν διαρθρωμένο και ανεπτυγμένο για να καλύψει το μέγιστο δυνατό μέρος του πληθυσμού, από την πρωτοβάθμια έως την τριτοβάθμια φροντίδα; Όχι βέβαια, κάθε άλλο! Είναι αλήθεια ότι αυτό το λειψό σύστημα στα κοντά τριάντα χρόνια λειτουργίας, περιέθαλψε και εξακολουθεί να περιθάλπει, ασυνάρτητα έστω, πλήθος ανήμπορων και φτωχών, ενώ συχνά παρέχει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου; Είναι αλήθεια ότι το Ελληνικό ΕΣΥ αξιολογήθηκε ως ισοδύναμο με το Γερμανικό καλύτερο από άλλα του Δυτικού Κόσμου; Μας λέει κάτι αυτό; Το άρμα αυτό του ΕΣΥ τράβηξαν και τραβάνε γογγύζοντας ή αγόγγυστα αναρίθμητοι λειτουργοί, υπακούοντας την κοινωνική τους συνείδηση∙ κατ’ ανάγκην έστω. Κακοπληρωμένοι, σε άθλιες συνθήκες, γερασμένοι και, ακόμα χειρότερα, συκοφαντημένοι από ένα Πολιτικό προσωπικό που είναι το κυρίως υπεύθυνο για την παρακμή. Γιατροί, νοσηλευτές, τεχνολόγοι και άλλοι. Η ανεπάρκεια του ΕΣΥ, η καχεξία του λόγω εγγενών αδυναμιών ή φθοράς, και βέβαια η διαφθορά στο σώμα του ήταν επαρκείς λόγοι για να οδηγηθεί στον γκρεμό ή αποτέλεσαν το τέλειο πρόσχημα της κατεδάφισής του; Ποιοι ενδιαφέρονται για την Υγεία και ποια τα κίνητρά τους -ένθεν κακείθεν; Οι υπέρμαχοι του “όλα κρατικά!” ή αυτοί του “όλα τα λεφτά στον Ιδιωτικό Τομέα”; Ποια είναι τα κίνητρα όσων μάχονται τον “σπάταλο” Δημόσιο Τομέα της Υγείας και όχι μόνο αυτής; Η εξυγίανσή της; Και αν τα ενδιάμεσα στελέχη, οι ιδεολόγοι ας πούμε της Αγοράς είναι ανιδιοτελείς, τι γίνεται με αυτούς που επωφελούνται οικονομικά από την ελαχιστοποίηση έως εξαφάνιση του Κοινωνικού Κράτους; Αυτοί τι είναι; Ιδεολόγοι ή κερδοσκόποι;
Γιατί η υποχρηματοδότηση ή και λεηλασία της Δημόσιας Ασφάλισης; Ποιος αόρατος ενορχηστρώνει το έργο της απασφάλισης του μέγιστου μέρους του πληθυσμού; Είναι τυχαία η εν μέσω Κρίσης στροφή του πληθυσμού στις Ιδιωτικές Ασφαλίσεις; Πόσοι μπορούν να καταφύγουν σε αυτές;
Νοείται κοινωνία χωρίς Δημόσιο Σύστημα Υγείας;
Κάποιοι μιλούν για “συνωμοσιολογίες”. Η Ιστορία διδάσκει ότι όλες οι μείζονες μετατοπίσεις στην Ιστορία συντελέστηκαν με συνωμοσίες -είτε διαιώνισης των εκάστοτε στάτους κβο είτε ανατροπής του. Συνωμοτώ δεν σηματοδοτεί πάντα κακές ή ιδιοτελείς προθέσεις άσχετα από το αποτέλεσμα -αν και η άκρατη ιδιοτέλεια και η απορρέουσα απληστία αποτελούν το σταθερότερο παρακολούθημα του ανθρώπου στην Ιστορία.
Ιδιωτική ή Δημόσια Υγεία;
Υπάρχει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον Δημόσιο και τον Ιδιωτικό τομέα της Υγείας; Όση ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο κάθε κοινωνίας. Ποιοι δε θέλουν το Δημόσιο; Οι γιατροί του Ιδιωτικού Τομέα ή όσοι δε θέλουν να “χρηματοδοτούν” το ” σπάταλο δημόσιο” με τα λεφτά των υπηκόων βέβαια; Τα δικά μας λεφτά! Ποιοι είναι αυτοί; Σκεφτείτε.
Υπάρχει ουσιώδης αντίθεση Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα; Σε ποιο επίπεδο λειτουργών και λειτουργίας; Στους γιατρούς ή τους μάνατζερ; Έχουν πολλά να χωρίσουν οι γιατροί και οι άλλοι λειτουργοί των δύο τομέων; Είναι καλύτεροι επιστημονικά ή ηθικότεροι οι γιατροί και οι νοσηλευτές του Δημόσιου ως Σώμα από αυτούς του Ιδιωτικού Τομέα; Σαφώς όχι, ενώ συχνά συμβαίνει το αντίθετο σε ατομικό επίπεδο. Όπου βρέθηκε καθένας… Γιατί πρέπει να αντιλαμβανόμαστε ως αντιπάλους και όχι αλληλοσυμπληρουμένους τον ιδιώτη λειτουργό και τον κρατικό λειτουργό Υγείας; Ακόμα: ποιοι και πόσοι πολίτες μπορούν να χωρέσουν να θεραπευτούν και πόσοι λειτουργοί Υγείας να σιτιστούν αξιοπρεπώς στα πλαίσια του Ιδιωτικού Τομέα;
Μέσα στο Δημόσιο Τομέα μπορεί να ενυπάρχει και ο Ιδιωτικός και με ποια μορφή; Νοείται ο Δημόσιος Λειτουργός Υγείας, γιατρός του ΕΣΥ, Πανεπιστημιακός, Στρατιωτικός να έχει ιατρείο ιδιωτικό και μάλιστα έξω από το πλαίσιο του νοσοκομείου; Πόσοι πολίτες και ποιων κατηγοριών θα έχουν αυτήν την πρόσβαση;
Θέλουμε ανάμειξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην Υγεία; Μάλιστα. Τι λέει ο Κοινός Νους που έχει γίνει, αν δεν ήταν πάντα, σπάνιος; Παίρνεις τις αρετές του ενός και τις αρετές του άλλου και προχωρείς σε σύντηξη, ναι; Αυτό λέγεται κράμα στη Χημεία και υβρίδιο στη Βιολογία. Παίρνοντας το ρίσκο μιας αποτυχίας. Ο κίνδυνος ενός μη ελεγχομένου τέρατος Frankestein παραμονεύει σε κάθε απόπειρα ανάμειξης ανόμοιων και βιαστικά συγκολλημένων οργάνων και οργανισμών. Η σύγχρονη γενετική μηχανική έχει να επιδείξει ήδη πολλά είδη τεράτων και με διάφορους τρόπους οι ηγεμόνες του Κόσμου μας εξοικειώνουν με αυτά… Τι ζούμε στον τόπο μας; Φοβάμαι πως ακριβώς ένα τέρας τύπου Frankestein!
Πού υπερέχει λοιπόν -θεωρητικά πάντα- ο Ιδιωτικός Τομέας; Ευελιξία, ξενοδοχειακές υποδομές, κίνητρα για το προσωπικό του, ανταποδοτικότητα κλπ για παράδειγμα; Τα εντάσσουμε στην Συνταγματικά κατοχυρωμένη υποχρέωση του Δημοσίου Τομέα για καθολική φροντίδα – ισχυρών, ενδιιαμέσων και αδυνάμων, στην -συνταγματική πάντα- αρμοδιότητα και υποχρέωση παροχής εκπαίδευσης των γιατρών και του υγειονομικού προσωπικού∙ πετώντας, δύσκολα και οδυνηρά βέβαια, τα ελαττωματικά όπως δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, αναξιοκρατία του Δημόσιου και αλόγιστη έως ανήθικη Κερδοσκοπία του Ιδιωτικού Τομέα, αλλά και πατάσσοντας την παρούσα και στους δύο Τομείς διαφθορά. Και το υβρίδιο που έλεγα πριν είναι έτοιμο. Ανώριμο; Θα ωριμάσει. Θνησιγενές; Όλα τα έμβια θνησιγενή γεννιόμαστε. Μη αναπαραγόμενο όπως πολλά υβρίδια ή μεταλλαγμένα; Μπορούμε να το αναπαραγάγουμε εμείς, μέχρι να βρούμε το μοντέλο που μπορεί να ζήσει περισσότερα χρόνια -τι προηγμένη Γενετική Μηχανική έχουμε άλλωστε;
Όλα αυτά βέβαια πάσχουν από την πρωταρχική αδυναμία κάθε σχεδιασμού. Είναι θεωρητικές συλλήψεις που προϋποθέτουν κοινούς στόχους και προθέσεις από όλες τις πλευρές της Κοινωνίας. Πώς μπορείς να πετύχεις ένα καλό υβρίδιο Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα; Με οικονομικά οφέλη και για τους δύο τομείς προς όφελος όλων ή με παραμονή των ζημιογόνων δραστηριοτήτων στο Δημόσιο και μεταφορά των επικερδών στον ιδιωτικό προς όφελος ελάχιστων σε βάρος των πολλών; Δυστυχώς, και εδώ ο Δόλος του χρηματοπιστωτικού τομέα έχει αποχαλινωθεί και έχει πετάξει τη μάσκα… Και βέβαια δεν είναι τοπικό, αλλά διεθνές και εν πολλοίς εισαγόμενο φαινόμενο… Eν προκειμένω το CUI BONO είναι ανατριχιαστικά παρόν.
Αν δεχτούμε ότι επίκεντρο και προτεραιότητα ενός συστήματος Υγείας είναι ο νοσών άνθρωπος και όχι η εργασιακή τακτοποίηση των λειτουργών του πού πρέπει να στραφεί η αναζήτηση; Θεωρώ πως στο με ποιον τρόπο, από ποιον ή ποιους φορείς αυτό θα επιτευχθεί αποτελεσματικότερα -όχι φθηνότερα! Το φτηνό το κρέας το τρώνε οι σκύλοι, λέει μια παροιμία και τα σχετικά παραδείγματα ήδη μας έχουν περικυκλώσει…
Χρειαζόμαστε μοντέλα συστημάτων Υγείας; Ποιο ή ποια να επιλέξουμε; Δοκιμασμένα ή νέα μοντέλα ή συνδυασμούς; Μεταφορά χρεωκοπημένων μοντέλων (British NHS) ή υποδειγμάτων περίθαλψης μόνο για τους έχοντες ιδιωτική ασφάλιση (USA); Είναι γνωστό ότι οι μετεμφυτεύσεις σε άλλες κλιματικές συνθήκες συχνά αποτυγχάνουν ενώ κάποτε μεταφέρουν και καταστρεπτικά μικρόβια στην υποδεχόμενη χλωρίδα.
Μήπως πρέπει να χτίσουμε δικό μας, προσαρμοσμένο στο οικοσύστημά μας, στο οικοσύστημα της ευρύτερης ανθρωπογεωγραφικής περιοχής; Έχουμε τέτοιες ικανότητες; Κυρίως: Θα μας επιτραπεί;
Βιομηχανία εναντίον Χρηματοπιστωτικού block
Το πρόβλημα της κολοσσιαίας και ολοένα διογκουμένης φαρμακευτικής δαπάνης είναι κοινός τόπος και βέβαια είναι διεθνές και όχι Ελληνικό. Είναι γνωστό ότι η φαρμακοβιομηχανία είναι ο πλέον κερδοφόρος τομέας μετά τη βιομηχανία όπλων -και το εμπόριο ναρκωτικών βεβαίως…Το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο άλλος πυλώνας της παγκόσμιας κερδοφορίας από τον “αέρα”, παρακολουθώντας τις αλματώδεις εξελίξεις στην παραγωγή φαρμάκων, έχει μάλλον καταληφθεί από παρατεταμένο ρίγος. Αυτά που θα πρέπει να καταβάλλει για δαπάνες Υγείας, αν τηρήσει στοιχειωδώς τα συμβόλαιά του, θα το γονατίσουν. Μια μετατόπιση του πλούτου σε άλλα θησαυροφυλάκια. Υπάρχει μια σύγκρουση Γιγάντων, βιομηχανίας και χρηματοπιστωτικού με το δεύτερο να έχει πάρει το πάνω χέρι; Είναι η βιομηχανία σε άμυνα και ο χρηματοπιστωτικός τομέας σε φουλ επίθεση;
Μας αφορά η φιλονικία τους; Δυστυχώς ναι. Υποψιάζομαι πως αυτός είναι ο κύριος λόγος της “ξαφνικής” έγκαψης” κάποιων για την -υπαρκτή- πολυφαρμακία και τις συνέπειές της στην Δημόσια Υγεία, η πρεμούρα να προβληθούν οι παρενέργειες κάποιων” big spenders” φαρμάκων∙ ακριβώς σε αντίθετη κατεύθυνση βέβαια κινείται η βιομηχανία.
Η περίφημη πληροφορική στις υπηρεσίες Υγείας, με αιχμή του δόρατος τη διαβόητη ηλεκτρονική συνταγογράφηση, με ποια στόχευση επιβλήθηκε -στον τόπο μας τουλάχιστον; Καλύτερες υπηρεσίες μέσω καταστολής της διαφθοράς των γιατρών ή ωμή περιστολή δαπανών; Για σκεφτείτε και εδώ την απάντηση χρησιμοποιώντας και πάλι το θαυματουργό εργαλείο CUI BONO…
Μοιάζει το διεθνές τοπίο με ρινγκ πυγμαχίας με τους απλούς ανθρώπους θεατές έντρομους στο μισοσκόταδο.
Πόσα από τα μοντέρνα φάρμακα και μεθόδους θα αντέξουμε; Πόσα θα μπουν στην κλινική πράξη και πόσα πραγματικά αξίζουν το κόστος που πληρώνουμε ως Κοινωνία για αυτά; Σε κάθε περίπτωση, ο μέσος άνθρωπος βρίσκεται μεταξύ των πυρών των συμφερόντων, χάνοντας τις αποταμιεύσεις του, την ασφάλειά του, την ουσιαστική φροντίδα όταν χάσει την Υγεία του.
Η βιομηχανία ενέχεται σε αμέτρητες ιστορίες παραπλάνησης, κερδοσκοπίας και διαφθοράς. Ωστόσο παρήγε και παράγει απτά προϊόντα με μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα τι παράγει; Μήπως, εικονικές αρπάγες που σπέρνουν τη δυστυχία στο πέρασμά τους; Ο μεγάλος μαθηματικός Benoit Mandelbrot είχε προειδοποιήσει πριν από λίγα χρόνια για την “χρηματοπιστωτική χολέρα” πως αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, θα καταβροχθίσει τα πάντα… Ναι, υπήρχε και συνεχίζεται ένα γιγαντιαίων διαστάσεων πάρτυ στην παραγωγή και την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών υγείας. Είναι εξορθολογισμός η διακοπή αυτού του πάρτυ; Ναι. CUI BONO?
Ερώτημα Ιστορίας: πού θα ήμαστε χωρίς την κερδοσκοπική μανία της φαρμακοβιομηχανίας, των εταιρειών βιοτεχνολογίας και ιατρικών μηχανημάτων αλλά και χωρίς το φρένο της κερδοσκοπίας του χρηματοπιστωτικού; Πού θα βρισκόμαστε χωρίς τα εμβόλια για τις επιδημίες, χωρίς τα αντιβιοτικά, χωρίς τα αντινεοπλασματικά φάρμακα της τελευταίας πεντηκονταετίας, χωρίς τα νέα φάρμακα για τα καρδιαγγειακά, χωρίς τα νεότερα διαγνωστικά μηχανήματα, τους υπερήχους, τις αξονικές, τις μαγνητικές τομογραφίες, τα ΡΕΤ, την υποστήριξη της πληροφορικής στην Ακτινοθεραπεία; Δεν ξέρω, πάντως νομίζω ότι μέσα από τις άπειρες Συνιστώσες του Δόλου, προκύπτει μια γιγαντιαία αόρατη στο γυμνό μάτι Συνισταμένη Δόλων. Από την ανάμειξη των θετικών και αρνητικών προσήμων, το Μέγα Πρόσημο είναι θετικό. Υπάρχει όμως ελπίδα ειρήνευσης για το “κοινό καλό” και πώς το αντιλαμβάνεται αυτό κάθε πλευρά ;
Κάθε νεοφερμένος φτάνει στην πόρτα μας με τη σκιά της αναίρεσης ή της άμβλυνσής του. Η άφιξη της Κρίσης απειλεί όλα όσα θεωρούσαμε αυτονόητα στην Υγεία. Τα νέα φάρμακα, η βιοτεχνολογία υπήρξαν η καραμέλα στο στόμα των ισχυρών της βιομηχανίας, των κηρύκων της νέας εποχής που θα σάρωνε όλα τα απαρχαιωμένα. “Η Ιστορία έναντι της Προϊστορίας και στην Ιατρική”, ειπώθηκε. Αισθάνομαι, ίσως όλοι λίγο πολύ το διαισθανόμαστε, πως υπήρχε υπερτονισμός της δυνατότητας εφαρμογής στην Πράξη των αλματωδών επιτευγμάτων της βασικής έρευνας. Ίσως η εκτυφλωτική λάμψη της Κρίσης μας φωτίζει ακριβώς αυτές τις αυταπάτες. Ίσως η αδυναμία πρόσβασης σε κάθε “θαυματουργό” φάρμακο να εκβιάσει την αντίστροφη πορεία προς, ξεπερασμένες, τάχα, σταθερές της Ιατρικής, όπως η αναγκαιότητα της Κλινικής Προσέγγισης πριν την καταφυγή σταο “καινούργιο”∙ ένα ξανακοίταγμα των παλαιοτέρων, ξεπερασμένων τάχα, φαρμάκων και μεθόδων και, γιατί όχι, των παραδοσιακών μεθόδων θεραπείας, των εναλλακτικών που οι “ορθόδοξοι” γιατροί περιφρονούμε. Η Κρίση μπορεί εκτός από θύματα να έχει και ωφελημένους, μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία -αναστοχασμού και αναπροσανατολισμού. Γιατί όχι και για κάποιου είδους επιστημονικό ατταβισμό;
Κοινωνία των Πολιτών ή Κοινωνία της Αγοράς;
Ο Δημόσιος Χώρος. Πού βρίσκεται σήμερα; Χωρίς αυτόν πού το “ξυνόν”, η συνύπαρξη, η συμμετοχή, η συλλειτουργία των ανθρώπων, των Πολιτών, η Πολιτεία; Μήπως έγινε το ξυνόν Τόπος συνάντησης των αγοραστών, η Κοινωνία της Αγοράς; Μπορεί όλα να τα ρυθμίσει η Αγορά;
Ο άνθρωπος στον Δημόσιο Χώρο έχει εξαχνωθεί. Όπως άλλωστε δεν υπάρχει ούτε ο Ιδιωτικός Χώρος, αυτή η κρίσιμη υπομονάδα του Δημόσιου Χώρου καθώς προσροφάται με αστρικές ταχύτητες στις εκτρωτικές εκδοχές του στην τηλεόραση, τα κινητά τηλέφωνα, τις κάμερες παντού. Δεν θα υπάρχουν πλέον δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί αλλά υπάλληλοι ιδιωτικών εταιρειών. Η Εργασία έγινε Απασχόληση, η Κοινωνική Ασφάλιση Αλληλεγγύη, φιλανθρωπία, όχι πολιτειακή υποχρέωση. Η μεταβολή επήλθε ύπουλα σε όλα τα πεδία. Το κράτος πρέπει να εξαφανισθεί, η έννοια του “ξυνού” των πολιτών να πάψει· είτε με “ξαφνικούς θανάτους” είτε με μαρασμό. Δεν χρειάζεται Κοινωνία των Πολιτών αλλά Κοινωνία της Αγοράς. Και η “άλλη εκδοχή”, αυτή που κατέρρευσε σε μια νύχτα πριν είκοσι τέσσερα χρόνια, τι μας έδωσε, έστω ως παρακαταθήκη για το αύριο; Δημόσιος Χώρος: κατέληξε το συντομότερο ανέκδοτο… Αναρωτιέμαι -ρητορικά βέβαια: μέση οδός, χωρίς αγκάθια και νεροφαγώματα, χωρίς ληστές και δερβεναγάδες στα περάσματα, δεν υπάρχει να βαδίσουμε;
Τελειώνοντας: περιηγήθηκα βιαστικά ένα Τοπίο βομβαρδισμένο, τα ερείπια μιας άλλοτε Πόλης. Είδα από κοντά, όσο μου επέτρεπε η βιασύνη, όσα κάποτε συναπάρτιζαν αυτήν την Πόλη επισημαίνοντας τις πολεοδομικές παραβάσεις, υπερβάσεις, τους βιασμούς της.
Περιηγούμενος τον Ερειπιώνα του Κοινωνικού Κράτους, μου συνέβη κάτι παράξενο: μετατοπίστηκαν πολλές βεβαιότητες προς την πλατιά θάλασσα της Αβεβαιότητας. Μια μοναδική βεβαιότητα με διατρέχει: η απουσία ή ακόμα και η χλωμή παρουσία του Δημόσιου Τομέα στην Πόλη της Υγείας είναι προκλητική πολυτέλεια. Είναι νάρκη μεγατόνων στα θεμέλια της Κοινωνίας.
Όχι, δε μπορεί να τα ρυθμίσει όλα η Αυτοκράτειρα Αγορά και οι πραιτοριανοί της. Δε μπορεί η Υγεία να είναι στη διακριτική ευχέρεια και τις διαθέσεις των ιδιωτικών συμφερόντων. Τα χέρια της Αγοράς και του γνήσιου τέκνου της, του Κέρδους, είναι πολύ αδέξια για να την κρατήσουν όρθια· επιπλέον τρέμουν από αδηφαγία. Η αγκαλιά τους είναι πολύ στενόψυχη για να την προστατέψουν. Επειδή ο θεός Ερμής, ο δημιουργός της Αγοράς, είχε επίγνωση των εγγενών αδυναμιών τους, προίκισε και τους δύο με τεράστια νύχια ενώ ταυτόχρονα απαγόρευσε να τα κόβουν. Έτσι συγκρατούν τη λεία τους πριν τη δαγκώσουν και την καταπιούν. Οι ματωμένες χαρακιές που βλέπουμε στο δέρμα της Υγείας είναι από αυτά τα νύχια. Η Υγεία προσπαθεί και πρέπει να ξεφύγει από τα νύχια της Αγοράς για να συρθεί μέχρι την Πολιτεία που περιμένει λυπημένη πιο πέρα. Η Πολιτεία δεν έχει νύχια, έχει όμως μια τεράστια αγκαλιά που μας χωράει όλους. Την απαλή Υγεία πρώτη πρώτη, αλλά ακόμα και την Αγορά, αυτό το αλλόκοτο γέννημα της Απληστίας.
Θα μπορέσει η Πολιτεία να αλείψει με βάλσαμο και να επουλώσει τις πληγές της Υγείας, να εξημερώσει την Αγορά, το έκτρωμα που βογγάει από πείνα και δίψα αίματος; Δεν ξέρω.
Ξέρω όμως πια, και πιστεύω πως ξέρουμε όλοι όσοι προσβλέπουν σε ένα δικαιότερο και γι’ αυτό λειτουργικότερο κόσμο, πως όλοι μαζί θα συντριβούμε στα βράχια της ουτοπίας.
Η Ιστορία θα κλείσει τον κύκλο της ή το εκκρεμές θα φτάσει στο ακραίο όριο της ταλάντωσης. Φοβάμαι, ως ηττοπαθής, πως δε μπορούμε να αλλάξουμε την κίνηση της Ιστορίας, δεν κρατάμε τη μοίρα μας στα χέρια μας. Κολυμπάμε σε έναν ωκεανό όπως ψάρια με κατεστραμμένο το όργανο του προσανατολισμού. Μήπως όμως αυτό δεν επιδιώκεται από κάθε Εξουσία σε κάθε εποχή;
Περιμένουμε τώρα κάποια “δηλητηριασμένη” βοήθεια για την “ανοικοδόμηση” -ένα νέο σχέδιο τύπου Μάρσαλ- ή κάτι ουσιαστικότερο; Σε ποιους ανασκαμμένους και υπονομευμένους διαδρόμους θα προσγειωθούν οι αποστολές βοήθειας με όλα τα υπεσχημένα της νέας εποχής, οι διαγνωστικές και θεραπευτικές καινοτομίες; Οι ανθρωπιστικές ιδέες, η φροντίδα των αδυνάμων κρίκων της κοινωνικής αλυσίδας, θα περιλαμβάνονται στις “αποστολές”;
Ξέρουμε πια πως μια επανεκκίνηση είναι αναγκαία και αναπόφευκτη. Ποιος και πότε θα πατήσει το Κουμπί REBOOT; Τι θα έχει απομείνει από τον Δημόσιο χώρο, τη δημόσια Υγεία τότε; Ποιοι θα είναι οι προσαρμοσμένοι που θα επιβιώσουν; Ο Δαρβίνος και η φυσική επιλογή του ίσως έχουν την απάντηση. Και το εκκρεμές του Φουκώ τη δική του.
Ας δώσουμε ένα ραντεβού για τη νέα αρχή -όποτε και όπου…
