Log In
24/02/2014

Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Επιπλοκών του Στόματος σε Ασθενείς με Καρκίνο Κεφαλής και Τραχήλου που υποβάλλονται σε Ακτινοθεραπεία με ή χωρίς σύγχρονη Χημειοθεραπεία

Ερωφίλη Παπαδοπούλου, Εμμανουήλ Βάρδας, Ουρανία Νικολάτου-Γαλίτη

Κλινική Νοσοκομειακής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Όλοι, σχεδόν, οι ασθενείς με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία με ή χωρίς χημειοθεραπεία θα εμφανίσουν επιπλοκές στη στοματική κοιλότητα τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά το πέρας της αντινεοπλασματικής θεραπείας. Οι επιπλοκές της στοματικής κοιλότητας έχουν σημαντική δυσμενή επίπτωση στην με το στόμα συνδεόμενη ποιότητα ζωής των ασθενών.

Στον πίνακα 1 συνοψίζονται οι επιπλοκές του στόματος τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά το πέρας της θεραπείας.

Πίνακας 1: Επιπλοκές του στόματος σε ασθενείς με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου που λαμβάνουν ακτινοθεραπεία ή χημειο-ακτινοθεραπεία

Επιπλοκές του στόματος

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας

Μετά το πέρας της θεραπείας

Οξείες επιπλοκές

Χρόνιες/Μεταγενέστερες επιπλοκές

Βλεννογονίτιδα* στόματος/στοματοφάρυγγα Ξηροστομία
Πόνος στόματος /στοματοφάρυγγα Διαταραχές  γεύσης
Δυσλειτουργία των σιαλογόνων αδένων Τερηδόνα
Ξηροστομία Λοιμώξεις του βλεννογόνου
Λοιμώξεις Ατροφία & ίνωση

Μυκητιασικές

Βλεννογόνου

Βακτηριακές

                             Δέρματος
                             Ιογενείς                              Μυών
Διαταραχές της γεύσης
  Μειωμένη αγγείωση
  Νέκρωση των μαλθακών ιστών
  Οστεοακτινονέκρωση
  Δυσλειτουργία της κάτω γνάθου
  Τρισμός
  Δυσφαγία

βλεννογονίτιδα του στόματος περιγράφει τη φλεγμονή του στοματικού βλεννογόνου ως αποτέλεσμα της (κλασσικής) χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας κεφαλής και τραχήλου.

Στα πλαίσια της πρόληψης των επιπλοκών του στόματος, συστήνεται η οδοντιατρική αξιολόγηση των ασθενών ιδανικά ένα μήνα  πριν την έναρξη της θεραπείας. Ο σκοπός της οδοντιατρικής εξέτασης είναι να εξαλειφθούν προϋπάρχουσες περιακρορριζικές, περιοδοντικές και βλεννογόνιες λοιμώξεις, ενώ στους ασθενείς δίδονται λεπτομερείς οδηγίες στοματικής υγιεινής.

Κατά τη διάρκεια της αντινεοπλασματικής θεραπείας, οι ασθενείς τηρούν την υγιεινή του στόματος, ενώ επιπλέον, συνιστώνται πολλαπλές στοματοπλύσεις με ουδέτερο διάλυμα Για τη βλεννογονίτιδα που αναμένεται να εμφανιστεί, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Συστήνεται η εβδομαδιαία παρακολούθηση της στοματικής κοιλότητας των ασθενών ώστε να γίνεται πρώιμη διάγνωση της βλεννογονίτιδας αλλά και λοιμώξεων (ερπητικές, μυκητιασικές, βακτηριακές), οι οποίες συχνά επιπλέκουν την εικόνα της βλεννογονίτιδας.

Μετά το πέρας της θεραπείας, συνεχίζονται τα πρωτόκολλα εντατικής στοματικής φροντίδας από τους ασθενείς. Επιπλέον, συστήνονται τακτικές επανεξετάσεις για τον έλεγχο οδοντιατρικής νόσου, την διάγνωση λοιμώξεων του βλεννογόνου αλλά και την πρώιμη διάγνωση τυχόν υποτροπής της νόσου.

Συμπερασματικά, η κατάλληλη προετοιμασία της στοματικής κοιλότητας των ασθενών, η συμμόρφωσή τους με τα πρωτόκολλα στοματικής φροντίδας και η παρακολούθησή τους από κατάλληλα εκπαιδευμένο οδοντίατρο μπορεί να μειώσει τόσο τις οξείες όσο και τις χρόνιες επιπλοκές της αντινεοπλασματικής θεραπείας και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους.

Η Κλινική μας έχει ιδιαίτερη ενασχόληση με τις επιπλοκές της στοματικής κοιλότητας σε ασθενείς που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία ή χημειοακτινοθεραπεία όγκων κεφαλής & τραχήλου, τόσο κλινικά όσο και σε ερευνητικό επίπεδο, όπως φαίνεται και από τη διεθνή βιβλιογραφία.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Oral complications of chemotherapy and head/neck radiation (PDQ®). National Cancer.Institute.Cancer.gov/cancertopics/pdq/supportivecare/oralcomplications/HealthProfessiona. Last modified 2/4/2012.
  2. Xanthinaki A, Nicolatou-Galitis O, Athanassiadou P, Gonidi M, Kouloulias V, Sotiropoulou-Lontou A, Pissakas G, Kyprianou K, Kouvaris J, Patsouris E. Apoptotic and inflammation markers in oral mucositis in head and neck cancer patients receiving radiotherapy: preliminary report. Support Care Cancer 2008; 16: 1025-1033.
  3. Hjermstad MJ, Bergenmar M, Fisher SE, Montel S, Nicolatou-Galitis O, et al. The EORTC QLQ-OH17: A supplementary module to the EORTC QLQ-C30 for assessment of oral health and quality of life in cancer patients. Eur J C 2012; 48: 2203-2211.
  4. Singer S, Arraras JI, Baumann I, Boehm A, Chie WC, Galalae R, Langendijk JA, Guntinas-Lichius O, Hammerlid E, Pinto M, Nicolatou-Galitis O, et al. Quality of life in patients with head and neck cancer receiving targeted or multimodal therapy-Update of the EORTC QLQ-H&N35, Phase I. Head & Neck 2012;doi 10.1002/HED.
  5. MASCC/ISOO clinical practice guidelines for the management of mucositis secondary to cancer therapy. Lalla RV, Bowen J, ….Nicolatou-Galitis O, et al. Cancer, in print.
  6. Peterson DE, Bensandoun RJ, Roila F. On behalf of the ESMO Guidelines Working Group. Management of oral and gastrointestinal mucositis: ESMO clinical recommendations. Ann Oncol 2011; 22 (Suppl 6):vi78-vi84.
  7. Νικολάτου-Γαλίτη Ο. Οι βλάβες του στόματος στον ογκολογικό ασθενή. Μπονισέλ 2001, σελ. 67-70.
  8. Nicolatou-Galitis O, Dardoufas K, Markoulatos P, Sotiropoulou-Lontou A, Kyprianou K, Kolitsi G, Pissakas G, Skarleas C, Kouloulias V, Papanicolaou V, Legakis NJ, Velegraki A. Oral pseudomebranous candidiasis, herpes simplex virus-1 infection, and oral mucositis in head and neck cancer patients receiving radiotherapy and granulocyte-macrophage colony-stimulating factor (GM-CSF) mouthwash. J Oral Pathol Med 2001; 30: 471-480.
  9. Lalla RV, Latortue MC, Hong CH, D Amato-Palumbo S, Fischer DJ, Martof A, Nicolatou-Galitis O, et al. A systematic review of oral fungal infections in patients receiving cancer therapy. Support Care Cancer 2010; 18: 985-992.
  10. Nicolatou O, Athanassiadou P, Kouloulias V, Sotiropoulou A, Dardoufas K, Gonidi M, Kyprianou K, Kolitsi G, Skarleas C, Pissakas G, Papanikolaou IS, Kouvaris J. Herpes simplex virus-1 (HSV-1) infection in radiation-induced oral mucositis. Support Care Cancer 2006a; 14: 753-762.
  11. Nicolatou-Galitis O, Velegraki A, Sotiropoulou A, Dardoufas K, Kouloulias V, Kyprianou K, Kolitsi G, Skarleas C, Papanicolaou VS, Kouvaris J. Effect of fluconazole antifungal prophylaxis in head and neck cancer patients receiving radiotherapy. Support Care Cancer 2006b; 14: 44-51.
  12. Nicolatou O, Sarri T, Dardoufas K, Kouloulias V, Vakalis X, Polychronopoulou A, Demenagas D, Sotiropoulou A. Oral mucositis, pain and xerostomia in patients with head and neck cancer who received chemoradiotherapy with or without cetuximab. TOCCJ 2010; 4: 6-14.
  13. Nicolatou O, Kouloulias V, Sotiropoulou A, Dardoufas K, Polychronopoulou A, Athanassiadou P, Kolitsi G, Kouvaris J. Oral Mucositis, pain, and xerostomia in 135 head and neck cancer patients receiving radiotherapy with or without chemotherapy. TOCJ 2011; 4: 7-17.
  14. Jensen SB, Pedersen AML, Vissink A, et al. A systematic review of salivary gland hypofunction and xerostomia induced by cancer therapies: management strategies and economic impact. Support Care Cancer 2010;18:1061-1079.
  15. Nicolatou O, Sotiropoulou A, Velegraki A, Pissakas G, Kolitsi G, Kyrpianou K, Kouloulias V, Papanikolaou I, Yiotakis I, Dardoufas K. Oral candidiasis in head and neck cancer patients receiving radiotherapy, with amifostine cytoprotection. Oral Oncology 2003; 39: 397-401.

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Newsletter

footer

Όροι Χρήσης

Κλινικές μελέτες ΕΟΠΕ

copyrights HTML