Χαρά Χατζηχαλεπλή, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην Παθοβολογία Στόματος, Κλινική Νοσοκομειακής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ.
Βενετσανοπούλου Αλίκη, Ειδικευόμενη Ρευματολόγος, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας, ΓΝΑ Λαϊκό νοσοκομείο
Βουλγαρέλης Μιχαήλ, Αναπληρωτής Καθηγητής, Αιματολογικό τμήμα, ΓΝΑ, Λαϊκό νοσοκομείο
Γεωργία Βρυώνη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Κέντρο Αναφοράς Μυκητιάσεων, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ
Ιστορικό/αιτία προσέλευσης
Γυναίκα 56 ετών, με Β κυτταρικό μη Hodgkin λέμφωμα και σύνδρομο Sjogren παραπέμφθηκε, από τη Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας στην Κλινική Νοσοκομειακής Οδοντιατρικής στις 08/01/2014 παραπονούμενη για για αίσθημα καύσου στην γλώσσα, επώδυνες άφθες στον παρειακό βλεννογόνο, δυσφαγία και οίδημα στην κάτω γνάθο δεξιά. Ελάμβανε RCHOP (Ριτουξιμάμπη, Κυκλοφωσφαμίδη, Υδροξυδαναουρομπικίνη, Βινκριστίνη και Πρεδνιζόνη, είχε λάβει 2 κύκλους), για τη θεραπεία του μη Hodgkin Λεμφώματος καθώς και ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους (Fraxiparine), πιπερακιλίνη (Τazocin), Aσβέστιο (Ιdeos) και Νατριούχο Λεβοθυροξίνη (Eythyrox).
Η ασθενής εμφάνισε εμπύρετο ουδετεροπενία στις 31/01/2014 και έλαβε αυξητικό παράγοντα, αμοξυκιλλίνη (Amoxil) και σιπροφλοξασίνη (Ciproxin). Πέντε μέρες αργότερα (04/01/2014) εισήχθη στο νοσοκομείο με εμπύρετο και υποτρίζοντες στη δεξιά βάση του πνεύμονος. Οι αιμοκαλλέργειες και η καλλιέργεια ούρων ήταν αρνητικές. Η ασθενής απυρέτησε στις0 7/01/2014 και έλαβε εξιτήριο στις 9/1/2014, με παράλληλη σύσταση χορήγησης μοξιφλοξασίνης (Avelox). Το εμπύρετο αποδόθηκε σε πιθανή λοίμωξη του αναπνευστικού η οποία όμως δεν πιστοποιήθηκε.
Εικόνα 1. Παρατηρείται λεία γλώσσα, με απόπτωση των τριχοειδών θηλών και ήπιες γραμμοειδείς βλάβες στις γωνίες του στόματος.
Κλινική εξέταση της στοματικής κοιλότητας:
Παρατηρήθηκε λεία γλώσσα με απόπτωση των τριχοειδών θηλών [ΕΙΚΟΝΑ 1], λείος, εξέρυθρος βλεννογόνος της παρειάς και των χειλέων, έντονη ξηροστομία και συγχειλίτιδα.
Ακτινογραφική εξέταση:
Στην πανοραμική ακτινογραφία παρατηρήθηκε ασυμπτωματική, χρόνια, ακρορριζική αλλοίωση (διαύγαση) στο δεύτερο γομφίο της κάτω γνάθου δεξιά με ατελή ενδοδοντική θεραπεία, που δεν φαινόνταν να συνδέεται με το προηγηθέν παρατεταμένο εμπύρετο της ασθενούς.
Διάγνωση:
Η κλινική εικόνα του βλεννογόνου ήταν συμβατή με ερυθηματώδη καντιντίαση, ενώ οι βλάβες στις συγχειλίες ήταν συμβατές με καντιντιασική συγχειλίτιδα. Η μικροβιολογική καλλιέργεια, από το επίχρισμα που λήφθηκε από τη ράχη της γλώσσας, απεκάλυψε άφθονες υφές και σπόρους Candida albicans. Χορηγήθηκε φλουκοναζόλη συστηματικά, από το στόμα με ύφεση της καυσαλγίας και της δυσφαγίας.
Σχόλιο
Η στοματική κοιλότητα αποτελεί κύρια περιοχή επικοισμού με είδη Candida (70 με 80% κατά τη διάρκεια της κυτταροτοξικής θεραπείας). Οι τρεις συχνότερες μορφές της καντιντίασης είναι η ψευδομεμβρανώδης καντιντίαση, η ερυθηματώδης καντιντίαση και η καντιντιασική χειλίτιδα.
Το αιματολογικό νόσημα, η αντινεοπλασματική χημειοθεραπεία και η αντιβίωση, όπως στην ασθενή μας, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καντιντίασης. Η παρακολούθηση των αιματολογικών ασθενών με στόχο την έγκαιρη διάγνωση της καντιντίασης της στοματικής κοιλότητας θα συμβάλλει στην πρώιμη θεραπευτική αντιμετώπιση, τη διατήρηση της ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ μειώνει τον κίνδυνο συστηματικής επέκτασης της λοίμωξης.
Με την ευκαιρία της παρούσας περίπτωσης τονίζεται, επίσης, ιδιαίτερα η προσφορά της διεπιστημονικής προσέγγισης στη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς.
Επιλεγμένη βιβλιογραφία:
- Lalla RV, Latortue MC, Hong CH, Ariyawardana A, D’Amato-Palumbo S, Fischer DJ, Martof A, Nicolatou-Galitis O, et al. A systematic review of oral fungal infections in patients receiving cancer therapy. Support Care Cancer 2010;18:985-992.
- Νικολάτου-Γαλίτη Ο., Πάικος Σ., Κοκόρη Σ., Σύψας Ν., Οικονομοπούλου Π., Βελεγράκη Α.: «Η καντιντίαση του στόματος σε ασθενείς με κακοήθη αιματολογικά νοσήματα» Αρχ. Ελλην. Ιατρικής 2003;20:49-56.
- Ουρανία Νικολάτου – Γαλίτη: «Οι βλάβες του στόματος στον Ογκολογικό Ασθενή», εκδόσεις Μπονισέλ. Αθήνα 2001, σελ.
