Πρόκειται για ασθενή 58 ετών η οποία εν συντομία, από το ατομικό αναμνηστικό διαγνώσθηκε να πάσχει από καρκίνο του μαστού σε ηλικία 50 ετών (1/2006). Λόγω του νεαρού της ηλικίας της καθώς και του οικογενειακού ιστορικού (μητέρα – Καρκίνος των Ωοθηκών: 64 ετών, αδερφή – Καρκίνος του μαστού: 33 ετών) παραπέμφθηκε για έλεγχο γενετικής προδιάθεσης ο οποίος ανέδειξε ότι είναι ετεροζυγώτης φορέας BRCA2 μετάλλαξης 3758del4. Η ασθενής όσον αφορά τον Καρκίνο του μαστού έλαβε τη δέουσα αγωγή η οποία περιελάμβανε χειρουργική αντιμετώπιση, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Ακολούθως υποβλήθηκε σε προφυλακτική ολική υστερεκτομή μετ’ εξαρτημάτων άμφω (8/2006) καθώς και μαστεκτομή άμφω (8/2008).
Δυστυχώς τον 12/2009 διαγνώσθηκε να πάσχει από Καρκίνο των Ωοθηκών/πρωτοπαθούς περιτοναίου. ‘Εκτοτε υποβλήθηκε σε 2 γραμμές χημειοθεραπείας όπου και μπήκε σε πλήρη ύφεση και σε 3η γραμμή όπου παρατηρήθηκε σταθεροποίηση της νόσου. Σε σύντομο χρονικό διάστημα λόγω επιδείνωσης των συμπτωμάτων της η ασθενής αρνήθηκε περαιτέρω χημειοθεραπεία και αποφασίσθηκε όπως συνεχίσει με ορμονική θεραπεία (ΕR=3+, PgR=3+) όπου και τέθηκε σε αγωγή με ταμοξιφαίνη 20mg ημερησίως. 60 ημέρες μετά την έναρξη της θεραπείας στο προκαθορισμένο τακτικό ραντεβού παρακολούθησης η ασθενής προσήλθε με μερική αλωπεκία (Φωτογραφία 1,2). Από τον εργαστηριακό έλεγχο που διενεργήθηκε δεν αναδείχθηκε άλλο πιθανό αίτιο (όπως αναιμία, θυρεοειδοπάθεια, σακχαρώδης διαβήτης, τραυματισμός, παρατεταμένο εμπύρετο, επιβάρυνση ψυχικής κατάστασης ‘η έναρξη φαρμακευτικών ουσιών που θα μπορούσαν να συσχετισθούν). Έπειτα από την παρενέργεια αυτή η ασθενής ζήτησε τη διακοπή της θεραπείας.
Η αλωπεκία έπειτα από χορήγηση της ταμοξιφαίνης αποτελεί γνωστή παρενέργεια η οποία όμως δεν καταγράφεται συχνά στην βιβλιογραφία. Σε διάφορες μελέτες η – όλων των βαθμών – αλωπεκία καταγράφεται σε ποσοστό 0 – 25%, με ενδιάμεση συνολική επίπτωση 4.4%. Η αντι-οιστρογονική δράση της ταμοξιφαίνης θα μπορούσε να ευνοεί τη δράση των ανδρογόνων στους θύλακους των τριχών με αποτέλεσμα την πρόκληση αλωπεκίας. Αν και η επίδραση των οιστρογόνων στην ανάπτυξη των τριχών δεν είναι πλήρως διευκρινισμένος είναι γνωστό ότι συνδράμουν στην αναγεννητική φάση, ενώ επιδρούν αρνητικά στην τελογεννητική φάση καθώς και στην εμφάνιση της ανδρογενούς αλωπεκίας.
Από τους:
Π.Κουντουράκη, Γ. Χριστοδούλου, Γ. Μάρκου, Σ. Λαζαρίδου, Δ. Συρίγο και Δ. Παπαμιχαήλ.
Κλινική Παθολογίας-Ογκολογίας,
Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου,
Λευκωσία-Κύπρος
